خطبه 7 نهج البلاغه :
اتَّخَذُوا الشَّیْطَانَ لِأَمْرِهِمْ مِلَاکاً وَ اتَّخَذَهُمْ لَهُ أَشْرَاکاً فَبَاضَ وَ فَرَّخَ فِی صُدُورِهِمْ وَ دَبَّ وَ دَرَجَ فِی حُجُورِهِمْ فَنَظَرَ بِأَعْیُنِهِمْ وَ نَطَقَ بِأَلْسِنَتِهِمْ فَرَکِبَ بِهِمُ الزَّلَلَ وَ زَیَّنَ لَهُمُ الْخَطَلَ فِعْلَ مَنْ قَدْ شَرِکَهُ الشَّیْطَانُ فِی سُلْطَانِهِ وَ نَطَقَ بِالْبَاطِلِ عَلَى لِسَانِهِ .
اتَّخَذُوا : فعل ماضی ، جمع مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مزید باب افتعال ، متعدی/ فعل وفاعل ضمیر (واو)
الشَّیْطَانَ: اسم ،غیرمصدر، مشتق،مونث،غیرمنصرف،معرفه به ال تعریف،معرب ، / مفعول به منصوب
لِأَمْرِهِمْ :لام :حرف جر عامل ، أمرِ : اسم ،مصدر، جامد،مذکر،متصرف،مفرد ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر/جار و مجرور متعلق به اتَّخَذُوا ، هِم: ضمیر متصل ، مضاف الیه و مجرور
مِلَاکاً : اسم ،مصدر، جامد،مذکر،مفرد،متصرف،نکره،معرب، منصوب/تمیزو منصوب
وَ :عطف غیر عامل
اتَّخَذَهُمْ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مزید باب افتعال ، متعدی/ فعل ومفعول به
لَهُ : جار و مجرور متعلق به اتَّخَذَ
أَشْرَاکاً: اسم ،مصدر، جامد،مذکر،مفرد،متصرف،نکره،معرب، منصوب/تمیزو منصوب
فَبَاضَ: فاء عطف غیر عامل ، فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مجرد ، لازم/ فعل وفاعل هو مستتر
وَ : عطف غیر عامل
فَرَّخَ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مزید باب تفعیل ، متعدی/ فعل وفاعل هو مستتر
فِی صُدُورِهِمْ : فِی : حرف جر عامل ،/ صُدُورِ: اسم ،مصدر، جامد،مؤنث ،متصرف،جمع مکسرصدر ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر /هم: مضاف الیه و مجرور
وَ : عطف غیر عامل
دَبَّ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مجرد ،سالم و مضاعف، لازم/ فعل وفاعل هو مستتر
وَ : عطف غیر عامل
دَرَجَ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مجرد ،سالم ، متعدی/ فعل وفاعل هو مستتر
فِی حُجُورِهِمْ : حُجُورِ: اسم ، جمع مکسر حِجر ، مونث،مصدر،جامد، معرفه به اضافه ،معرب/ جار و مجرور متعلق به
فَنَظَرَ:فاء عطف غیر عامل ، فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مجرد ،سالم ، متعدی / فعل وفاعل هو مستتر
بِأَعْیُنِهِمْ : باء : حرف جر عامل ،/ أعیِنِ : اسم ،غیر مصدر، جامد،مؤنث ،متصرف،جمع مکسرعین ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر /هم: مضاف الیه و مجرور
وَ : عطف غیر عامل
نَطَقَ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مجرد ،سالم و مضاعف، متعدی/ فعل وفاعل هو مستتر
بِأَلْسِنَتِهِمْ : باء : حرف جر عامل ،/ أَلْسِنَتِ: اسم ،غیر مصدر، جامد،مؤنث ،متصرف،جمع مکسرلسان ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر /هم: مضاف الیه و مجرور
فَرَکِبَ :فاء عطف غیر عامل ، فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مجرد ،سالم ، متعدی/ فعل وفاعل هو مستتر
بِهِمُ :جارو مجرور
الزَّلَلَ : / مفعول به
وَ : عطف غیر عامل
زَیَّنَ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مزید باتفعیل ،سالم ، متعدی/ فعل وفاعل هو مستتر
لَهُمُ :جارو مجرور
الْخَطَلَ : اسم ، مصدر، جامد،مذکر ،متصرف،مفرد ، معرفه به ال،معرب، منصوب/ مفعول به
فِعْلَ : اسم ، مصدر، جامد،مذکر ،متصرف،مفرد، منصوب / تمیز؟؟؟
مَنْ : موصول
قَدْ شَرِکَهُ الشَّیْطَانُ فِی سُلْطَانِهِ: صله
قَدْ : حرف تحقیق
شَرِکَهُ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مجرد ،سالم ، متعدی/ فعل ومفعول به
الشَّیْطَانُ : : اسم ،غیرمصدر، مشتق،مونث،غیرمنصرف،معرفه به ال تعریف،معرب ، / فاعل و مرفوع
فِی سُلْطَانِهِ : فی: حرف جر عامل، سُلْطَانِ: : اسم ،غیر مصدر، جامد،مؤنث ،متصرف،مفرد ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر / ج ومجرور
وَ : عطف غیر عامل
نَطَقَ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مجرد ،سالم ، لازم/ فعل وفاعل هو مستتر
بِالْبَاطِلِ :باء: حرف جر عامل، الباطل: : اسم ،غیر مصدر، جامد،مؤنث ،متصرف،مفرد ، معرفه به ال،معرب، مجرور به حرف جر / ج و مجرور
عَلَى لِسَانِهِ :علی حرف جر عامل، لسان: : اسم ،غیر مصدر، جامد،مؤنث ،متصرف،مفرد ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر / ج و مجرور و مضاف الیه (هـ به شیطان بر می گردد)
منحرفان، شیطان را معیار کار خود گرفتند، و شیطان نیز آنها را دام خود قرار داد و در دل هاى آنان تخم گذارد، و جوجه هاى خود را در دامانشان پرورش داد. با چشم هاى آنان مى نگریست و با زبان هاى آنان سخن مى گفت. پس با یارى آنها بر مرکب گمراهى سوار شد و کردارهاى زشت را در نظرشان زیبا جلوه داد، مانند رفتار کسى که نشان مى داد در حکومت شیطان شریک است و با زبان شیطان، سخن باطل مى گوید.
