عن مولانا اباجعفر محمد بن علی الباقر عن سیدنا و مولانا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :
ِإنَّ حَدِیثَ آلِ مُحَمَّدٍ، صَعْبٌ مُسْتَصْعَبٌ لَا یُؤْمِنُ بِهِ إِلَّا مَلَکٌ مُقَرَّبٌ أَوْ نَبِیٌّ مُرْسَلٌ أَوْ عَبْدٌ امْتَحَنَ الله قَلْبَهُ لِلْإِیمَانِ فَمَا وَرَدَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَدِیثِ آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله فَلَانَتْ لَهُ قُلُوبُکُمْ وَ عَرَفْتُمُوهُ، فَاقْبِلُوهُ وَ مَا اشْمَأَزَّتْ مِنْهُ قُلُوبُکُمْ وَ أَنْکَرْتُمُوهُ، فَرُدُّوهُ إِلَی الله وَ إِلَی الرَّسُولِ وَ إِلَی الْعَالِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ...
الکافی: ج ۱، ص ۴۰۱
انَّ : حرف مشبهه باالفعل
حدیثَ : اسم انّ و منصوب
آلِ : مضاف الیه و مجرور
محمدٍ : مضاف الیه و مجرور
صعبٌ : خبر انَّ و مرفوع
مستعصب ٌ : خبر انَّ و مرفوع / به واو عطف محذوف
لَا یُؤْمِنُ : فعل و فاعل مستتر مضارع و مرفوع
بِهِ : جار و مجرور متعلق به لَا یُؤْمِنُ
إِلَّا : حرف استثنائ بدون اعراب
مَلَکٌ : مستثنی مفرَّغ /چون قبل از الّا مستثنی منه نیست ، در اینجا اعراب و نقش فاعل را میگیرد./ مرفوع
مُقَرَّبٌ : صفت ملک به تبعیت مرفوع
أَوْ نَبِیٌّ مُرْسَلٌ : أَو حرف عطف لذا نبیٌّ مرسلٌ مانند ملکٌ مقرَّبٌ
أَوْ عَبْدٌ : مانند بالا بنا به حرف عطف
امْتَحَنَ : فعل ماضی و مرفوع
الله : فاعل و مرفوع
قَلْبَ : مفعول به و منصوب
هُ : مضاف الیه و مجرور به اعراب محلی
لِلْإِیمَانِ : جار و مجرور متعلق به امتَحَنَ
فَ : حرف عطف
مَا : مای شرطیه
وَرَدَ : فعل ماضی مبنی و مجزوم به اعراب محلی (فعل شرط)
عَلَیْکُمْ : جار ومجرور متعلق به وَرَدَ
مِنْ حَدِیثِ : جار و مجرور متعلق به وَرَدَ
آلِ : مضاف الیه و مجرور
مُحَمَّدٍ : مضاف الیه و مجرور
صلی الله علیه و آله : جمله دعایی/بدون اعراب
فَلَانَتْ : فعل ماضی مبنی/اسم شرط با حرف عطف/ به اعراب محلی مجزوم
لَهُ : جار و مجرور متعلق به فلانَت
قُلُوبُ : فاعل و مرفوع
کُمْ : مضاف الیه و محلا مجرور
وَ عَرَفْتُمُو : با واو، عطف به فَلَانَتْ/ مجزوم (اسم شرط)جمله فعلیه
هُ : مفعول به و محلا منصوب
فَاقْبِلُو : فعل امر حاضر مجزوم به اعراب محلی/ جواب شرط
هُ : مفعول به و محلا منصوب
وَ مَا : مای شرطیه
اشْمَأَزَّتْ : اسم شرط (جمله فعلیه و مجزوم به اعراب محلی)
مِنْهُ : جار و مجرور متعلق به اشمَازَّت
قُلُوبُ : فاعل و مرفوع
کُمْ : مضاف الیه و محلا مجرور
وَ أَنْکَرْتُمُو : با واو عطف مانند اسم شرط و مجزوم به اعراب محلی
هُ : مفعول به و محلا منصوب
فَ رُدُّوا : فعل امر و مجزوم (جواب شرط) به اعراب محلی
هُ : مفعول به و منصوب به اعراب محلی
إِلَی الله : جار و مجرور متعلق به ردُّوا
وَ إِلَی الرَّسُولِ : با واو عطف مانند بالا
وَ إِلَی الْعَالِمِ : با واو عطف مانند بالا
مِنْ آلِ : جار و مجرور متعلق به رُدُّوه
مُحَمَّدٍ : مضاف الیه و مجرور
امام باقر علیه السلام فرمود:
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: به راستی حدیث آل محمّد، صعب است و مستصعب؛ بدان ایمان نیاورد جز فرشته ای مقرّب یا پیغمبری مرسل یا بنده ای که خدا دلش را به ایمان آزموده است.
آن چه از حدیث آل محمّد صلی الله علیه و آله به شما رسید و دلنشین شما گردید و آن را فهمیدید، پذیرا شوید؛ آن چه را دل شما نگرفت و آن را نفهمیدید، آن را به خدا و رسولش و به عالم از آل محمد صلی الله علیه و آله برگردانید...
