( أرز )
یأرز=جمع می شود، آرام می گیرد.
«إِنَّ الْإِسْلَامَ لَیَأْرِزُ إِلَى الْمَدِینَةِ کَمَا تَأْرِزُ الْحَیَّةُ إِلَى جُحْرِهَا »
وقوله « ولا یَأْرِزُ من ثمرها شیئا » أی لا ینقص.
والأَرَزَةُ بفتح الراء : شجر الأرزن
والمَأْرَزُ : الملجأ.
( أزز )
الأَزِّ : تحریک کرد و به کاری واداشت.
قوله تعالى : ( أَنَّا أَرْسَلْنَا الشَّیاطِینَ عَلَى الْکافِرِینَ تَؤُزُّهُمْ أَزًّا ) [ 19 / 83 ] أی تزعجهم إزعاجا
وَ فِی الْحَدِیثِ « أَجِدُ فِی بَطْنِی أَزّاً أَوْ ضَرَبَاناً » أراد بالأَزِّ التهیج والغلیان الحاصل فی بطنه .
( برز )
برِزَ: پس از پنهان شدن آشکار گردید
قوله تعالى : ( وَتَرَى الْأَرْضَ بارِزَةً ) [ 18 / 47 ] أی ظاهرة لیس فیها مستظل ولا متفیأ
بارز: متمایز، آشکار
و البَرْزَةُ من النساء : زنیکه برتر باشد در عفاف و عقل
و منه : المُبَارَزَةُ، البُرُوز ، بَرْزُ ، بَارِز ، الإِبْرِیزُ، تَبْرِیزاً
( جلز )
فِی الْحَدِیثِ « حَدَّثَنِی بَعْضُ جَلَاوِزَةِ السَّوَادِ بِکَذَا »
و الجَزَاز آنچه هنگام چیده شدن بر زمین بیافتد مثل مو و میوه و پشم گوسفند.
الجَلَاوِزَةُ جمع جِلْوَاز بالکسر : رنگهای تیره
( جوز )
جاز: یعنی عفو میکند یا می گذرد از چیزی
قوله تعالى : ( نَتَجاوَزُ عَنْ سَیِّئاتِهِمْ ) [ 46 / 16 ] أی نصفح عنها
و الجِنَازَةُ: تابوت و کسانی که بدنبال تابوت حرکت میکنند.
التَّجَاوُزِ عن الشیء
و أَجَزْتُ العقدَ : عقد جایز و نافذ قراردادم، عقد را تایید کردم.
جَوْزُ کل شیء :وسط هر چیزی
وسطه. ومنه : حَدِیثُ عَلِیٍّ علیه السلام « إِنَّهُ قَامَ مِنْ جَوْزِ اللَّیْلِ یُصَلِّی »./
و المُحَاجَزَة : الممانعة. مانع شدن
و منه: مَجَازاً، جَوْزَهُ،أَجْوَازُ، تَجَوَّزْ، الْجَوْزَاءِ ، الْجَائِزَةِ
( حزز )
الحَزَازَةُ (و جع فی القلب من غیظ) : دردی از غیظ و خشم در دلش
/واحْتَرَزْتُ : أی از او حذر کردم
وَ فِی الدُّعَاءِ « اللهُمَّ اجْعَلْنَا فِی حِرْزٍ حَارِزٍ » : قلعه استوار و محکم
( حفز )
وحَفَزَهُ : او را از پشت هل داد
الحَنِیرَة : هر چیز منحنی
فِی حَدِیثِ الصَّلَاةِ « لَا تَلَثَّمْ وَلَا تَحْتَفِزْ » أی لا تتضام فی سجودک
( رکز )
رکز: (بکسر اول) صوت خفى (کمترین صدا)
قوله تعالى : ( أَوْ تَسْمَعُ لَهُمْ رِکْزاً ) [ 19 / 98 ]
الرِّکْزُ : الصوت الخفی
الرِّکَازُ المال المدفون خاصة مما کنزه بنو آدم قبل الإسلام
وَفِی الْخَبَرِ عَنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله علیه وآله وَقَدْ سُئِلَ وَمَا الرِّکَازُ؟ فَقَالَ « الذَّهَبُ وَالْفِضَّةُ الَّذِی خَلَقَهُ اللهُ فِی الْأَرْضِ یَوْمَ خَلْقِهَا ».
( رزز )
« الرِّزُّ » بالکسر الصوت الخفی : صدا یا آواز مطلق ،صداى دور
و منه الْحَدِیثُ « لَا تَقْطَعِ الصَّلَاةَ الرُّعَافُ وَرِزٌّ فِی الْبَطْنِ ».
و الرِّزُّ وجع فی البطن: دردی در درونش
وَفِی الْحَدِیثِ « أَنْتَ یَا عَلِیُ رِزُّ الْأَرْضِ» أی عمادها
(فزز)
به معنی برانگیختن
قوله تعالى : ( وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ )
وَفِی الْحَدِیثِ « أَنَّ قُلُوبَ الْجُهَّالِ تَسْتَفِزُّهَا الْأَطْمَاعُ ». أی تستخفها
قعد مُسْتَفِزّاً : أی غیر مطمئن
الفَزُّ : الخفیف
(نبز)
بمعنی تداعوا کسی را به ... خواندن
قوله تعالى : ( وَلا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ )
منه حَدِیثُ الشِّیعَةِ « إِنَّا قَدْ نُبِزْنَا بِنَبْزٍ انْکَسَرَتْ لَهُ ظُهُورُنَا »
النَّبْزُ : اللقب
(نشز)
بمعنی نافرمانی کردن
قوله : ( وَاللَّاتِی تَخافُونَ نُشُوزَهُنَ )
نَشَزَتِ المرأة: استعصت على زوجها وأبغضته.
نَشَزَ بعلها : إذا ضربها وجفاها.
نَشْزٍ: مکان مرتفع
(أسس)
بمعنی بنیاد نهادن
قوله تعالى : ( أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلى تَقْوى مِنَ اللهِ )
وَفِی الْحَدِیثِ : إِذَا قَامَ الْقَائِمُ رَدَّ الْبَیْتَ إِلَىإِسَاسِهِ وَرَدَّ مَسْجِدَ الرَّسُولِ إِلَىإِسَاسِهِ
وَرَدَّ مَسْجِدَ الْکُوفَةِ إِلَىإِسَاسِهِ».
الْإِسَاسُ جمع أُسٍ الْأُسُ بمعنی أصل البناء
( غمز )
بمعنی با چشم به یکدیگر اشاره کردن.
قوله تعالى : ( وَإِذا مَرُّوا بِهِمْ یَتَغامَزُونَ )
وَفِی حَدِیثِ « وَکَانَ إِذَا أَرَادَ أَنْ یَسْجُدَ غَمَزَ رِجْلَیْهَا ».
ومنه : المَغْمُوزُ ،المَغَامِزُ، الغَمْزُ