خلاصه‌ی صفحات ۴۵۰ تا آخر جلد سوم

( قرر )

قُرَّتُ : شادی سرور

قوله تعالى : ( الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ ) [ 25 / 74 ] یعنی هب لنا من جهتهم ما تقر به أعیننا من صلاح وعلم

ومثله قوله : ( قُرَّتُ عَیْنٍ لِی وَلَکَ ) [ 28 / 9 ] أی فرح وسرور لی ولک

 

( قصر )

قُصُور : تقصیر و گناه ، بیکارى .

قوله : ( تَرْمِی بِشَرَرٍ کَالْقَصْرِ ) [ 77 / 32 ] هو واحد القصور

 

( قهر )

قاهِرُ :  سخت ، شکننده ، کوبنده ، غالب ، چیره ، قاهر ، مقهورکننده ، از پای درآورنده

قوله تعالى : ( وَهُوَ الْقاهِرُ فَوْقَ عِبادِهِ ) [ 6 / 18 ] ( الْقاهِرُ ) : الغالب جمیع الخلائق

قوله تعالى ( إِنَّا فَوْقَهُمْ قاهِرُونَ ) [ 7 / 127 ] یرید أنهم تحت تسخیره وتذلیله.

 

( کبر )

کبر : درشت کردن , زیر ذربین بزرگ کردن , بزرگ کردن

قوله تعالى : ( تَوَلَّى کِبْرَهُ ) [ 24 / 11 ] بالکسر أی إثمه ، وقرئ فی الشواذ کُبْرَهُ بضم الکاف أی معظمه

 

( کرر )

کَرّ : کُرُوراً : جنگجو برگشت و سپس حمله کرد ، رزمجو از میدان جنگ عقب نشینى کرد و سپس براى نبرد بازگشت 

قوله تعالى : ( ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّةَ عَلَیْهِمْ ) [ 17 / 6 ] أی جعلنا لکم الظفر والغلبة علیهم ، ومنه یقال کَرَّ فی الحرب إذا رجع إلیها.

کَرَّاتٌ : مثل مرة ومرات.

 

( کور )

کُوِّرَ  : تِ الشمسُ : نور خورشید جمع و پیچیده شد همچنانکه عمامه پیچیده شود 

قوله تعالى : ( إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ ) [ 81 / 1 ] أی ذهب ضوؤها ونورها

والْکَوْرُ : دور العمامة

 

( مطر )

أَمْطَرَ : إمْطَاراً [ مطر ] تِ السماءُ : آسمان بارید 
- تِ السّماءُ القومَ : آسمان بر آن قوم بارید 
- الرَّجُلُ : آن مرد زیر باران شد ، پیشانىِ او عرق کرد 
قوله تعالى : ( وَأَمْطَرْنا عَلَیْهِمْ حِجارَةً ) [ 15 / 74 ] یقال لکل شیء من العذاب أُمْطِرَتْ

 

( مور )

مُور : [ مور ]: گرد و خاک در هوا ، خاکى که باد آنرا پخش کند

قوله تعالى : ( یَوْمَ تَمُورُ السَّماءُ مَوْراً ) [ 52 / 9 ] وتدور بما فیها وتموج موجا

قوله تعالى : ( فَتَمارَوْا بِالنُّذُرِ ) [ 54 / 36 ] أی فشککوا فی الإنذار

 

( وزر )

وَزَرَ : وَزْراً و وِزْراً الشی ءَ : آن چیز را با خود برداشت 
- الرَّجُلُ : آن مرد چیز سنگین را بر پشت خود برداشت 
- وِزراً الرَّجُلَ : بر آن مرد چیره شد 
- وَزَارَةً للملِک : وزیر شاه شد 

وُزِرَ : وَزْراً و وِزْراً و زِرَةً : گناه کرد

- ج اوزار : گناه ، سنگینى ، بار سنگین ، توشه مسافر ؛ « اوْزَارُ الحربِ » : ابزار جنگ

قوله : ( حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزارَها ) [ 47 / 4 ] أی حتى یضع أهل الحرب السلاح

فسمی السلاح وِزْراً لأنه یحمل. والْأَوْزَارُ : الأثقال.

 

( هور )

هَارَ : أی منهدم

قوله تعالى : ( عَلى شَفا جُرُفٍ هارٍ فَانْهارَ بِهِ ) [ 9 / 109 ]

هارَ : هَوْراً [ هور ] فلاناً بالأَمر : او را مورد تهمت قرار داد 
- هُ بِکَذا : او را به چیزى گمان کرد 
- الشّی ءَ : آن چیز را حدس و تخمین زد 
- هُ عَلَى الشّی ءِ : او را بر آن چیز وادار کرد 
- هُ من الشی ءِ : او را از آن چیز بازداشت ، 
- فلاناً : او را فریب داد ، او را بر زمین زد 
 

( یسر )

یسر : فراوانی , وفور

یُسُر : آسانى ، ضد سختى ، توانگرى .

قوله تعالى : ( یُرِیدُ اللهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ ) [ 1 / 185 ] فَالْیُسْرُ الإفطار فی السفر ، والعسر الصوم فیه

یَسِرَ : یَیْسَرُ یَسَراً الأَمْرُ : آن کار آسان شد .

قوله تعالى : ( یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ ) [ 54 / 17 ] أی سهلناه للتلاوة