حوزه علمیه کوچک ما

آموزش ادبیات عربی، منطق؛ فلسفه و عرفان اسلامی به نحو اجمالی و سبک سنتی حوزات علمیه

حوزه علمیه کوچک ما

آموزش ادبیات عربی، منطق؛ فلسفه و عرفان اسلامی به نحو اجمالی و سبک سنتی حوزات علمیه

۲۰ مطلب در مهر ۱۳۹۴ ثبت شده است

قال امیرالمونین علیه السلام:

الْعُلُومُ أَرْبَعَةٌ الْفِقْهُ لِلْأَدْیَانِ وَ الطِّبُّ لِلْأَبْدَانِ وَ النَّحْوُ لِلِّسَانِ وَ النُّجُومُ لِمَعْرِفَةِ الْأَزْمَانِ

بحار الانوار، ج 1، ص 218

 

الْ:حرف غیر عامل

عُلُومُ :اسم-جمع-سالم-مشتق-معرفه-معرب/مبتدا

أَرْبَعَةٌ :اسم؟-جامد/خبر

الْ: حرف غیر عامل

فِقْهُ :اسم-مفرد-جامد-معرفه-سالم-معرب/اسم یکون محذوف؟

لِلْأَدْیَانِ: جار و مجرور-خبر

لِ:حرف عامل

ْأَدْیَانِ :اسم-جمع-مذکر-مشتق-نکره؟-معتل-معرب/مجرور به حرف جر-مضاف الیه

وَ :حرف عطف

ال: حرف غیر عامل

طِّبُّ : اسم-مفرد-جامد-معرفه-مضاعف-معرب/اسم یکون محذوف؟

 

لِلْأَبْدَانِ : جار و مجرور-خبر

ل: حرف عامل

ْأَبْدَانِ : اسم-جمع-مذکر-مشتق-نکره؟-سالم-معرب/مجرور به حرف جر- مضاف الیه

وَ : حرف عطف

ال: حرف غیر عامل

نَّحْوُ : اسم-مفرد-جامد-معرفه-معتل-معرب/اسم یکون محذوف؟

لِلِّسَانِ: جار و مجرور-خبر

ل: حرف عامل

لسَانِ : اسم-جمع-مذکر-نکره؟-سالم-معرب/مجرور به حرف جر- مضاف الیه

وَ : حرف عطف

ال: حرف غیر عامل

نُّجُومُ : اسم-جمع-مشتق-معرفه-سالم-معرب/اسم یکون محذوف؟

لِمَعْرِفَةِ: جار و مجرور-خبر

ل: حرف عامل

ِمَعْرِفَةِ : اسم-مونث-سالم-معرب/مجرور به حرف جر- مضاف الیه

ال: حرف غیر عامل

ازمَانِ: اسم-جمع-مونث-نکره؟-مهموز-معرب/مضاف الیه

 

امیر المومنین علیه السلام:

علم چهار رشته است: 1- علم فقه برای دین 2- علم طب، برای امراض بدن 3- علم نحو، برای مصونیت زبان از خطا 4- علم نجوم برای شناخت زمان

 

 

قالَ الاْمامُ أبوُ جَعْفَر محمّد الباقر (عَلَیْه السلام):

 

 إذا أرَدْتَ أنْ تَعْلَمَ أنَّ فیکَ خَیْراً، فَانْظُرْ إلى قَلْبِکَ فَإنْ کانَ یُحِبُّ أهْلَ طاعَهِ اللّهِ وَیُبْغِضُ أهْلَ مَعْصِیَتِهِ فَفیکَ خَیْرٌ; وَاللّهُ یُحِبُّک، وَإذا کانَ یُبْغِضُ أهْلَ طاعَهِ اللّهِ وَ یُحِبّ أهْلَ مَعْصِیَتِهِ فَلَیْسَ فیکَ خَیْرٌ; وَاللّهُ یُبْغِضُکَ، وَالْمَرْءُ مَعَ مَنْ أحَبَّ.

 

إذا : اسم ثلاثی، مبنی غیر عامل، دائم الا ضافه، ظرف زمان مستقبل، متضمن معنای شرط و در / ظرف زمان شرطیه، مبنی بر سکون، محلا منصوب، مفعول فیه، متعلق به أرَدْتَ

أرَدْتَ:فعل ماضی، مفرد مذکر مخاطب ،متعدی، معلوم ، مبنی برسکون،صحیح و مهموز،ثلاثی مجرد، (أرَدَ یُرِدَ إرادَت) / فعل و فاعل تَ ، جمله مضاف الیه اذا

أنْ : از ادات  نصب و مبنی

تَعْلَمَ: فعل مضارع منصوب به أن، مفرد مذکر غایب ، لازم ، معلوم ، معرب ، ثلاثی مجرد /أنْ تَعْلَمَ=تأویل مصدرمیرود مفعول به و منصوب =(عِلمَ)

أنَّ :حروف مشبهه ، مبنی بر فتح ، عامل

فیکَ: جار و مجرور / خبر مقدم انَّ محلاً مرفوع

خَیْراً: اسم ،مفرد،مذکر،نکره،متصرف، مشتق ، اسم تفضیل ،غیرمصدر،معرب   /اسم أنَّ منصوب

 

فَانْظُرْ إلى قَلْبِکَ: جمله محلاً منصوب ، صفت خیراً

فَانْظُرْ:

فاء: جواب شرط ،غیرعامل

اُنْظُرْ: فعل امر، مفرد مذکر مخاطب ، مبنی ،مجزوم ،متعدی،معلوم/ جواب شرط

إلى :حرف جر ، عامل

قَلْبِکَ: قَلْبِ اسم ، مصدر، جامد، مذکر، غیرمتصرف ، معرفه به اضافه ، معرب /مجرور به حرف جر

کَ:اسم ، ضمیرمتصل مفعولی، مفرد مذکر مخاطب، مبنی  / مضاف الیه مجرور

فَإنْ :فاء ربط - إن از ادات شرط ، عامل جزم ، مبنی بر سکون

کانَ :از افعال ناقصه ، مفرد ، ماضی، مفرد مذکر غایب /فعل شرط محلاَ مجزوم ، هو مستتر در آن اسم کان و محلاً مرفوع

یُحِبُّ : فعل مضارع ، مفرد مذکر غایب ، متعدی ، معلوم ، معرب ، ثلاثی مزید باب تفعیل، صحیح و مضاعف (حَببَّ یُحِبُّ تَحبیب) / خبر کانَ منصوب  (فعل و فاعل هومستتر)

أهْلَ : اسم ، مصدر ،مفرد، مذکر، نکره، متصرِّف، جامد ،  معرب / مفعول به و منصوب

طاعَهِ :  اسم ،مصدر،مفرد،مونث،نکره،متصرِّف، جامد ،  معرب /مضاف الیه  اهل مجرور

اللّهِ :  لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم،معرب / مضاف الیه و مجرور

وَ:عطف

یُبْغِضُ :فعل مضارع ، مفرد مذکر غایب ، متعدی ، معلوم ، معرب ، ثلاثی مجرد ، صحیح و سالم / فعل  و فاعل هو مستتر /عطف به یُحِبُّ

أهْلَ : اسم ، مصدر ،مفرد، مذکر، نکره، متصرِّف، جامد ،  معرب / مفعول به و منصوب

مَعْصِیَتِهِ :  اسم ، مصدر ،مفرد، مونث، نکره، متصرِّف، جامد ،  معرب / مفعول به و منصوب / مضاف الیه  اهل مجرور

 

فَفیکَ : فاء ربط ، فیک :خبر مقدم محلاً مرفوع

فی : حرف جر ، عامل ، مبنی بر سکون  /  ظرف ، محلاً منصوب  

 کَ: اسم ، ضمیرمتصل مفعولی، مفرد مذکر مخاطب، مبنی  / مضاف الیه مجرور

خَیْرٌ: اسم ،مفرد،مذکر،نکره،متصرِّف، جامد ،  معرب ، مصدر   / مبتدای موخر  و مرفوع

وَ:عطف غیر عامل

اللّهُ : لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم،معرب / مبتدا مؤخر و مرفوع

یُحِبُّک: :فعل مضارع ، مفرد مذکر غایب ، متعدی ، معلوم ، معرب ، ثلاثی مجرد ، صحیح و مضاعف / فعل فاعل هو مستتر و کَ مفعول  / جمله فعلیه خبر ومحلاً مرفوع

 

وَ:عطف

إذا : اسم ثلاثی، مبنی غیر عامل، دائم الا ضافه، ظرف زمان مستقبل، متضمن معنای شرط / ظرف زمان شرطیه، مبنی بر سکون، محلا منصوب، مفعول فیه، متعلق

کانَ یُبْغِضُ أهْلَ طاعَهِ اللّهِ = جمله مضاف الیه اذا

کانَ : از افعال ناقصه ، ماضی، مفرد مذکر غایب، متصرف، /فعل شرط محلاَ مجزوم ، هو مستتر در آن اسم کان و محلاً مرفوع

یُبْغِضُ : فعل مضارع ، مفرد مذکر غایب ، متعدی ، معلوم ، معرب ، ثلاثی مزید باب افعال، صحیح و سالم / خبر کانَ منصوب  (فعل و فاعل هومستتر)

أهْلَ : أهْلَ : اسم ، مصدر ،مفرد، مذکر، نکره، متصرِّف، جامد ،  معرب / مفعول به و منصوب

طاعَهِ: اسم ، مصدر ،مفرد، مونث، نکره، متصرِّف، جامد ،  معرب / مضاف الیه  اهل مجرور

اللّهِ : : لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم،معرب / مضاف الیه و مجرور

 

وَ : عطف

یُحِبّ : فعل مضارع ، مفرد مذکر غایب ، متعدی ، معلوم ، معرب ، ثلاثی مجرد ، صحیح و مضاعف / فعل فاعل هو مستتر

أهْلَ : اسم ، مصدر ،مفرد، مذکر، نکره، متصرِّف، جامد ،  معرب / مفعول به و منصوب

مَعْصِیَتِهِ : :  اسم ، مصدر ،مفرد، مونث، نکره، متصرِّف، جامد ،  معرب / مَعْصِیَتِ :مفعول به و منصوب / ه : مضاف الیه  اهل مجرور

فَلَیْسَ :فاء عطف غیر عامل

لیسَ : از افعال ناقصه، ماضی ، مفرد مذکرغایب ، غیرمتصرف(زیرا فقط ماضی ) /فعل

فی : حرف جر ، عامل ، مبنی بر سکون ، ظرف ، محلاً منصوب 

کَ: اسم ، ضمیرمتصل مفعولی، مفرد مذکر مخاطب، مبنی  / فیکَ :جار و مجرور ، خبرمقدم لیس محلاً منصوب

خَیْرٌ: اسم غیر  مصدر، جامد، مذکر، غیر متصرف ،نکره، معرب، افعل تفضیل / اسم لیسَ ، مرفوع

 

وَ:عطف

اللّهُ :  لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم،معرب/ مبتدا و مرفوع

یُبْغِضُکَ : فعل مضارع، متعدی ،معلوم ثلاثی مجرد، مفرد مذکر غایب، معرب، صحیح سالم / فعل و فاعل هو مستتر و مفعول به ضمیر کَ / جمله خبر و محلا مرفوع

 

وَ:عطف

الْمَرْءُ : اسم غیر  مصدر، جامد، مذکر، متصرف ،معرفه به ال،، معرب   / مبتدا و مرفوع

مَعَ : اسماء دائم الاضافه ، غیر مصدر،جامد،مذکر،غیرمتصرف،نکره ،مبنی بر فتح ،

مَنْ : اسم ، موصول ،غیر مصدر،جامد،مذکر،غیرمتصرف،نکره، مبنی بر سکون ، /م الیه مَعَ

أحَبَّ: فعل ماضی باب افعال متعدی معلوم ثلاثی مزید مفرد مذکر غایب مبنی صحیح مضاعف / أحَبَّ :فعل و فاعل صله ،هو مستتر عائدصله

 

امام باقر علیه السلام:

اگر اراده کردی که بدانى اینکه در تو خیری هست ،پس به قلبت نظر کن ، اگر اهل طاعت خدا را دوست دارد و بغض می ورزد به اهل معصیت خدا ، پس در قلبت خیر وجود دارد; اگر به اهل طاعت خدا بغض می ورزد و  اهل معصیت خدا را دوست دارد ، پس در قلبت خیری وجود ندارد; و هر انسانى با  کسى که به او عشق می ورزد، با همان محشور مى گردد.


 

حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و سلم:

مَن جاءَهُ المَوتُ و هوَ یَطلُبُ العِلمَ لِیُحیی بِهِ الاِسلامَ کانَ بَینَهُ و بَینَ الانبیاءِ دَرَجهٌ واحِدَهٌ فی الجَنَّةِ.

از کتاب منیه المرید فی آداب المفید و المستفید از شهید ثانی

 

 

مَن : اسم-غیر مصدر - تساوی در مذکر و مونث-نکره-مبنی/مبتدی-شرطیه

جاءَ : فعل-معلوم-مفرد مذکر غایب-ثلاثی-مجرد-مهموز-متصرف-مبنی-متعدی /فعل

ه : اسم-غیر مصدر-مذکر-معرفه-مبنی/مفعول به

المَوتُ : اسم-معرفه-غیر مصدر-جامد-مذکر-متصرف-معرب-معتل-ثلاثی/ فاعل

 

و : حرف-غیر عامل-مبنی/حالیه

هو : اسم-غیر مصدر-مذکر-مبنی-معرفه /مبتدی

یطلب : فعل مضارع-معلوم-ثلاثی مجرد-سالم-معرب-مفرد مذکر غایب-متعدی /فعل و فاعل

العلم : اسم-معرفه- مذکر-سالم-غیر مصدر-متصرف-جامد-ثلاثی- منصرف /مفعول به

ل : حرف-عامل-مبنی/جار

یحیی : فعل-مفرد-مذکر-غایب-معتل-معرب-ثلاثی مزید-معلوم-متعدی /فعل و فاعل (محلا مجرور)

ب : حرف-عامل /جار

ه : تجزیه گفته شد /مجرور به حرف جر با اعراب محلی

الاسلام:اسم-مصدری-معرفه-معرب-مفرد-مذکر-متصرف-معرب-سالم-منصرف-ثلاثی /مفعول به

کان : فعل-مفرد مذکر غایب-مبنی-ماضی-معتل-غیر منصرف /فعل ناقص

بین : اسم-غیر مصدر-تساوی در مذکر و مونث-معرفه-مبنی /ظرف

ه : تجزیه مانند بالا / مضاف الیه

 

و بین : مانند قبل

الانبیاء : اسم-جمع مکسر-معرفه-معتل-معرب-مونث-متصرف-ثلاثی-منصرف-غیر مصدر /مضاف الیه و مجرور

درجه : اسم-مفرد-مونث-معرب-غیر مصدر-جامد-منصرف-متصرف-نکره-سالم- ثلاثی /اسم کان و مضموم

واحده:اسم-مفرد-مونث-معرب-نکره-متصرف-غیرمصدر-مشتق-اسم فاعل-ثلاثی-منصرف /نعت

فی : حرف-عامل /جار

الجنه : اسم- غیر مصدر -جامد-مفرد-مونث-معرب-متصرف-منصرف-معرفه-ثلاثی /مجرور به حرف جر

فی الجنه : خبرکان محلا منصوب

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله: 

هر کس که مرگ او را فرا بگیرد در حالیکه در طلب علم بوده تا به واسطه آن اسلام را احیا نماید، در بهشت هم درجه انبیاء خواهد بود.

 

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام:

لَوْ یَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِی فَضْلِ مَعْرِفَةِ اللَّهِ مَا مَدُّوا أَعْیُنَهُمْ إِلى‏ مَا مُتِّعَ بِهِ الْأَعْدَاءُ مِنْ زَهْرَةِ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَ نَعِیمِهَا، وَ کَانَتْ دُنْیَاهُمْ أَقَلَّ عِنْدَهُمْ مِمَّا یَطَؤُونَهُ بِأَرْجُلِهِمْ، وَ لَنُعِّمُوا بِمَعْرِفَةِ اللَّهِ وَ تَلَذَّذُوا بِهَا تَلَذُّذَ مَنْ لَمْ یَزَلْ فِی رَوْضَاتِ الْجِنَانِ‏  مَعَ أَوْلِیَاءِ اللَّهِ.

الکافی (ط - دارالحدیث) ؛ ج‏15 ؛ ص563

 

لو : حرف شرطیه غیر عامل، مبنی بر سکون/ حرف شرط

 

یعلم : فعل ، مضارع، مفرد مذکر غایب، ثلاثی مجرد، سالم، متعدی، معلوم/فعل شرط

الناس: اسم ، غیرمصدر،جامد، اسم جمع، معرفه به ال، معرب/فاعل

مااسم استفهام، مبنی برسکون در محل نصب / مفعول برای یعلم

فی: حرف جر، مبنی بر سکون، عامل ، محلی از اعراب ندارد

فضل : اسم مصدر، جامد، مفرد، مذکر، معرفه به اضافه، معرب، / مجرور

معرفة: اسم، مصدر میمی، جامد، مفرد، مونث، معرفه به اضافه ، معرب/ مضاف الیه

الله : لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم،معرب/ مضاف الیه

ما : نافیه غیر عامل، مبنی

مدوا: فعل، مضاعف، ماضی، جمع مذکر غایب،ثلاثی مجرد،متعدی،معلوم/ فعل و فاعل

أعین: اسم، جمع مکسر، مشتق، مونث،معرفه به اضافه،معرب/ مفعول

هم: اسم،ضمیرمتصل مفعولی، جمع مذکرغایب، معرفه، مبنی/مضاف الیه

 

الی : حرف جر عامل

ما: اسم موصول، مبنی برسکون/ مجرور

متع: فعل، ماضی ، مفرد مذکر غایب، ثلاثی مزید باب تفعیل، سالم ، مجهول/ فعل

بِهِ : جارو مجرور 

جمله فعلیه "متع به الاعداء من زهرة الحیوة الدنیا و نعیمها" صله ی ما موصول است و محلی از اعراب ندارد  و ضمیر "ه" در "به" ضمیر عائد صله است.

الاعداء : اسم،جمع مکسر،مشتق، مونث، معرفه به ال، معرب/نایب فاعل

من: حرف جر- مبنی بر سکون- عامل

زهرة:اسم،غیر مصدر، جامد، مفرد،مونث،معرفه به اضافه، معرب/ مجرور

الحیوة:اسم مصدر، جامد، مفرد، مونث، معرفه به ال، معرب /مضاف الیه

الدنیا:اسم منقوص، مفرد، مونث مجازی، مشتق اسم تفضیل از مصدر دنوّ، معرفه به ال، معرب، غیر منصرف/مضاف الیه

 

و: حرف عطف

نعیم: اسم، مفرد، مذکر، مشتق ، معرفه به اضافه، معرب / معطوف به زهرة و مجرور

ها: اسم ، ضمیرمتصل مفعولی ، مفرد مونث غایب، معرفه، مبنی/مضاف الیه

و: حرف استیناف

 کانت : از افعال ناقصه، ماضی، مفرد مونث غایب /فعل

دنیا: بالا گفته شد/ اسم کان و محلا مرفوع

هم: اسم،  ضمیرمتصل مفعولی، جمع مذکر غایب ، مبنی / مضاف الیه

اقل: اسم تفضیل، مفرد، مذکر، مشتق، ، نکره، معرب / خبر کان محلا مرفوع

عند: از اسماء دائم الاضافه /ظرف منصوب متعلق به کانت

هم: اسم،  ضمیرمتصل مفعولی، جمع مذکر غایب، مبنی / مضاف الیه

من: حرف جر- مبنی بر سکون- عامل

ما: اسم موصول، مبنی برسکون / مجرور

یطؤون: فعل، مضارع، جمع مذکر غایب، مهموز اللام، ثلاثی مجرد، مثال واوی، متعدی، معلوم / فعل و فاعل

ه : اسم ، ضمیرمتصل مفعولی، مفرد مذکر غایب، مبنی / مفعول

جمله فعلیه"یطؤونه بأرجلهم " صله ی ما موصول است و محلی از اعراب ندارد. و "ه" ضمیر عائد صله 

ب: حرف جر ، عامل

أرجل: اسم ، جمع مکسر از رِجل، مصدر، مشتق، مونث، معرفه به اضافه، معرب/ مضاف الیه

ل: حرف تاکید

نعموا: فعل ، ماضی، جمع مذکر غایب، ثلاثی مزید باب تفعیل، مجهول/ فعل

ب: حرف جر ، عامل، مبنی

معرفة: اسم، مصدر میمی، جامد، مفرد، مونث، معرفه به اضافه ، معرب/ مجرور

الله : لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم،معرب / مضاف الیه

 

و : حرف ربط

تلذذوا: فعل، ماضی، جمع مذکر غایب، ثلاثی مزید باب تفعّل، لازم/فعل و فاعل

 ب: حرف جر ، عامل، مبنی

ها: اسم ، ضمیرمتصل مفعولی مفرد، مونث، /مجرور

تلذذ: اسم ، مصدر، باب تفعّل، مفرد، مذکر، مشتق، نکره، معرب / مفعول مطلق نوعی

من : اسم موصول مشترک ، مفرد، مذکر، غیر متصرف، مبنی برسکون / مضاف الیه

از "لم یزل" تا آخر حدیث جمله صله برای من است و ضمیر مستتر در لم یزل عائد صله است.

لم : حرف جحد

یزل: فعل ، مضارع (به خاطر حرف جحد معنای ماضی می دهد) ، مفرد مذکر غایب، ثلاثی مجرد، اجوف واوی، مجزوم به لم، لازم، معرب / فعل و فاعل

فی: حرف جر، مبنی بر سکون، عامل ، محلی از اعراب ندارد

روضات : اسم، جمع مونث سالم از روضة، مشتق، معرب، معرفه به اضافه/مجرور

الجنان: اسم ، جمع مکسرجنة، مونث،مشتق، معرفه به ال، معرب / مضاف الیه

مع: اسم دائم الاضافه، غیر متصرف، مبنی بر فتح/ مفعول فیه متعلق به لم یزل

أولیاء: اسم، جمع مکسر ولی، مونث، مشتق، معرفه به اضافه ، معرب/مضاف الیه

الله : لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم، معرب / مضاف الیه

 

 

امام صادق علیه السلام:

اگر مردم آنچه در برتری معرفت خدا هست را می دانستند، چشمانشان را به سوی آنچه دشمنان از آنها بهره مندند، از زینتهای زندگی دنیوی و نعمت های آن، نمی دوختند. و دنیای آنها نزدشان پست تر از آنچه بود که با پاهایشان بر آن می رفتند  و به شناخت خدا نعمت داده می شدند و از آن لذت می بردند همانند لذت بردن کسی که دائما در باغهای بهشت با اولیا الله است. 

 

 

 

امام صادق علیه السلام :
لَیْسَ مِنْ باطِلٍ یَقومُ بِاِزاءِ الْحَقِّ اِلاّ غَلَبَ الْحَقُّ الْباطِلَ وَ ذلِکَ قَولُهُ: «بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الباطِلِ فَیَدْمَغُهُ...»

کافى(ط-الاسلامیه) ج 8 ، ص 242

 

لیس: از افعال ناقصه- مفرد مذکر /فعل

 اسم لیس:"من باطل" جار و مجرور محلا مرفوع ، خبر لیس: "یقوم بازاء الحق الا غلب الحق الباطل" محلا منصوب

 

مِن :حرف جر- عامل- مبنی بر سکون

باطل: اسم- مفرد- مذکر- مشتق، اسم فاعل- نکره- معرب، صحیح الاخر- / مجرور به حرف جر

یقوم: فعل مضارع- مفرد مذکر غایب- ثلاثی مجرد- ناقص: اجوف واوی (قام، یقوم)- لازم- معلوم- معرب /فعل و فاعل هو - خبر لیس و مرفوع

 

بِ:حرف جر- عامل

ازاء: از اسماء دائم الاضافه-

الحق:اسم- مفرد- مذکر- جامد غیر مصدری- معرفه به ال- معرب- صحیح الاخر / مضاف الیه و مجرور

إلا: ادات استثناء- عامل- مبنی بر فتح

جمله فعلیه غلب الحق الباطل : مستثنی و محلا منصوب است

 

غلب: فعل ماضی- مفرد مذکر غایب- ثلاثی مجرد- صحیح، سالم- متعدی-معلوم- مبنی / فعل

الحق: مثل بالا / فاعل غلب

الباطل: مثل بالا / مفعول به غلب

 

و:حرف عطف- غیر عامل- مبنی بر فتح

ذلک: اسم اشاره به دور- مفرد- مذکر- مبنی بر فتح/ مبادا محلا مرفوع

(مشارالیه محذوف)

قول: اسم- مفرد-مذکر- جامد مصدری- معرفه به اضافه- معرب/خبر و مرفوع

ه: ضمیر متصل جرّی- مفرد مذکر غایب- معرفه بالذات- مبنی / مضاف الیه محلا مجرور

 

بل: حرف عطف

نقذف ب : فعل مضارع- متکلم مع الغیر-ثلاثی مجرد- سالم- متعدی به حرف جر-معلوم -معرب/ فعل و فاعل ضمیر مستتر نحن

الحق: مثل بالا/ مفعول به نقذف محلا منصوب

علی: حرف جر- عامل- مبنی بر کسر

الباطل: مثل بالا/ مجرور به حرف جر. جار و مجرور متعلق به نقذف

 

ف: فاء تعلیل، محلی از اعراب ندارد.

یدمغ: فعل مضارع- متکلم مع الغدیر- ثلاثی مجرد- متعدی- معلوم- معرب/ فعل و فاعل ضمیر مستتر نحن

ه: ضمیر متصل نصبی- مفرد مذکر غایب- معرفه بالذات-مبنی-/ مفعول به یدمغ محلا منصوب

 

 

امام صادق علیه السلام:

هیچ باطلى نیست که در مقابل حق بایستد مگر آن که حق بر باطل چیره مى شود و این سخن خداوند است: «بلکه حق را بر سر باطل مى زنیم که آن را در هم مى کوبد...»

رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم:

مَن لم یَصبر علی ذُلّ التَعَلّمِ ساعَةً بَقیَ فی ذلّ الجهل أبَداً
 (بحارالانوار،جلد77،ص 64)
 
 
من: اسم شرط – جازم – مبنی بر سکون / مبتدا و محلا مرفوع
لم یصبر: فعل- مضارع مجزوم (فعل جحد)- مفرد مذکر غایب- ثلاثی مجرد- سالم – لازم- معلوم / فعل شرط و فاعل ضمیر مستتر هو
علی: حرف جر- مبنی بر سکون- عامل
ذل: اسم – صحیح الاخر- اسم مصدر- جامد- مفرد- مذکر- معرفه به اضافه- معرب / مجرور به حرف جر
التعلم: اسم- صحیح الاخر- مصدر باب تفعل- مشتق (از فعل ماضی) – مفرد- مذکر- معرفه به ال- معرب / مضاف الیه
ساعة: اسم – ظرف زمان- صحیح الاخر- غیرمصدر- جامد- مفرد- مونث- نکره – معرب/ مفعول فیه و منصوب
 
بقی: فعل- ماضی- مفرد مذکر غایب- ثلاثی مجرد (بقی، یبقی)- ناقص یایی – لازم- معلوم / فعل و فاعل ضمیر مستتر هو - جزاء شرط – محلا مجزوم
فی: حرف جر – مبنی بر سکون – عامل
ذل: مانند بالا
الجهل: اسم – صحیح الاخر- مصدر ثلاثی مجرد- جامد – مفرد – مذکر – معرفه به ال- معرب/ مضاف الیه
ابدا: اسم – صحیح الاخر – غیرمصدر – جامد- مفرد – مذکر- نکره – معرب / ظرف زمان و منصوب
 
رسول خدا صلی الله علیه و آله:
 کسی که ساعتی بر ذلت یادگرفتن صبر نکند، تا ابد در ذلت نادانی می ماند.
 

نبی اکرم صلوات الله علیه:

ذَرُوا الْمِراءَ فَاِنَّهُ لا تُفْهَمُ حِکمَتُهُ وَ لا تُؤْمَنُ فِتْنَتُهُ
بحار الأنوار، ج 2، ص 137



ذَرُوا :فعل معلوم-جمع مذکرمخاطب-متعدی-ثلاثی مجرد-امر-معتل-متصرف-مبنی/فعل و فاعل

الْ: حرف غیر عامل

مِراءَ :اسم-مصدر-جامد-معرفه به ال-معرب-مهموز-ثلاثی/ مفعول به

هُ:ضمیر مفرد مذکر غایب-معرفه/ اس انَّ

ف:حرف غیر عامل

َاِنَّ: حرف عامل مشبه بالفعل

لا : لای نفی-غیر عامل

تُفْهَمُ : فعل- مجهول- مفرد مونث غایب-ثلاثی-سالم-متصرف-معرب/ فعل

حِکمَتُ:اسم-جامد-مونث-معرفه به اضافه-سالم/ نایب فاعل

هُ :ضمیر-مفرد مذکر غایب-معرفه-مبنی/ مضاف الیه

وَ : حرف عطف غیر عامل

لا :لای نفی- غیر عامل

تُؤْمَنُ : فعل- مجهول- مفرد مونث غایب-ثلاثی-مهموز-متصرف-معرب/فعل

فِتْنَتُه: اسم-غیرمصدر-جامد-مونث-معرفه به اضافه-معرب-ثلاثی/ نایب فاعل

هُ: ضمیر-مفرد مذکر غایب-معرفه-مبنی/ مضاف الیهنبی اکرم صلوات الله علیه:

ذَرُوا الْمِراءَ فَاِنَّهُ لا تُفْهَمُ حِکمَتُهُ وَ لا تُؤْمَنُ فِتْنَتُهُ

 

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله:

جدل را کنار بگذارید که از فتنه و سرانجام آن کسی ایمن نیست.

 

قال امیرالمومنین علی علیه السلام:

 

 مَنْ وَضَعَ نَفْسَهُ مَوَاضِعَ التُّهَمَةِ فَلاَ یَلُومَنَّ مَنْ أَسَاءَ بِهِ الظَّنَّ.

نهج البلاغه / حمکت 156

 

مَنْ :اسم ، غیرمصدر، جامد ، مؤنث ؟ ،غیر متصرف، معرفه  ، مبنی بر سکون ،مفرد / اسم شرط جازم ، مبتدا محلاً مرفوع

 جمله : (وَضَعَ نَفْسَهُ مَوَاضِعَ التُّهَمَةِ ). یا   ( وَضَعَ نَفْسَهُ مَوَاضِعَ التُّهَمَةِ فَلاَ یَلُومَنَّ مَنْ أَسَاءَ بِهِ الظَّنَّ(  در محل رفع خبر مَن مبتدا

 

وَضَعَ : فعل ماضی ،ثلاثی مجرد ، صحیح ، متعدی ، معلوم ، مبنی برفتح در محل جزم/ فعل شرط محلاً مجزوم، فاعل هو مستتر

نَفْسَهُ : نَفْسَ :اسم ، مصدر، جامد ، مؤنث  ،غیر متصرف، معرفه به اضافه ، معرب ،مفرد /مفعولٌ به منصوب/ ـهُ مضاف الیه و محلاً مجرور

مَوَاضِعَ : اسم ، غیرمصدر، جامد ، مؤنث  ،غیر متصرف و غیر منصرف  ، معرفه به اضافه ،جمع مکسر مَوضِع / مفعولٌ فیه و منصوب

التُّهَمَةِ : اسم ، مصدر، جامد ، مؤنث ،غیر متصرف، معرفه به ال  ، معرب ،/ مضاف الیه و مجرور

فَ : فاء جزاء ، رابط جواب شرط

لاَ : لا نهی ، عامل جزم

یَلُومَنَّ : فعل مضارع  مجزوم و مؤکَّد به نون ثقیله ، ثلاثی مجرد  اجوف واوی (لَوَمَ یلوَمُ) ، لازم ، معلوم ، مفرد مذکر غایب ، فاعل هو مستتر

مَنْ : اسم موصول به معنی (الَّذی) ، مبنی بر سکون در محل نصب مفعولٌ به  (یَلُومَنَّ)  

 

جمله : أَسَاءَ بِهِ الظَّنَّ: جمله صله من ، محلی از اعراب ندارد

أَسَاءَ بِهِ : فعل ماضی مبنی بر فتح ، معلوم ، متعدی، ثلاثی مزید باب افعال،  فاعل هوَ مستتر

بِهِ : جارو مجرور متعلق به أَساءَ

الظَّنَّ : اسم ، مصدر، جامد ، مؤنث  ،غیر متصرف، معرفه به ال ،مفرد ،معرب ، منصوب / مفعولٌ به منصوب

 

 

امیر المومنین علیه السلام:

کسی که خود را در معرض تهمت قرار دهد ، نباید کسانی که به او سوء ظن پیدا می کنند را سرزنش  کنند.

 

 
 

حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و سلم :

اَلا انَّ شَرَّ الشَرِّ شِرارُ العُلَماءِ وَ اِنَّ خَیرَ الخَیرِ خِیارُالعُلَماءِ

 

اَلا : حرف تنبیه- غیر عامل

انَّ : حرف-عامل/مشبهه بالفعل

شَرَّ : اسم-غیر مصدر-مشتق(افعل تفضیل)-مذکر-معرفه-معرب-مضاعف-ثلاثی-منصرف/ اسم انّ

الشَرِّ : مانند بالا -معرفه به ال / مضاف الیه

شِرارُ : اسم-غیر مصدر-مشتق(اسم تفضیل)-مونث-معرفه-مضاعف-ثلاثی-منصرف / خبر انّ

 العُلَماءِ : اسم-غیر مصدر-جمع-مشتق(اسم فاعل)-مونث-منصرف-معرفه-معرب-سالم-ثلاثی / مضاف الیه و مجرور

وَ : حرف ربط - غیر عامل

اِنَّ : بالا گفته شد

خَیرَ : اسم-غیرمصدر-مشتق(اسم تفضیل)-مذکر-معرفه-معرب-معتل-ثلاثی-منصرف/ اسم انّ

الخَیرِ : تجزیه مانند بالا /مضاف الیه

خِیارُ : اسم-غیر مصدر-مشتق(اسم تفضیل)-مونث-معرفه-معرب-معتل-ثلاثی-منصرف/ خبر انّ

العُلَماءِ : تجزیه مانند بالا/ مضاف الیه

 

 

 

 

 

قال الصادق علیه السلام:

المومِنُ بَینَ مَخافَتَین ذَنبٍ قَد مَضی لایَدری ما یَصنَعُ اللهُ فیه و عُمرٍ قَد بَقِیَ لایَدری ما یَکتَسبُ فیه مِن المَهالِکِ فهو لایُصبحُ إلّا خائِفاً و لایُمسی إلّا خائفاً ولا یُصلِحُهُ إلّا الخَوفُ

بحار الانوار ج 75 صفحه 262

 

 

المومن : اسم فاعل ، مصدر ، مشتق، مفرد مذکر، معرفه ، معرب، ثلاثی مزید باب افعال /مبتدا و مرفوع

بین : اسم دائم الاضافه – جامد/ظرف (متعلق به یکون محذوف) جمله "یکون بین مخافتین" خبر و محلا مرفوع

مخافتین: اسم ، مشتق، مثنی مونث، معرفه، معرب / مضاف الیه

ذنب: اسم ، مصدر، جامد، مفرد مذکر ، نکره ، معرب / بدل بعض از کل مخافتین

قد: حرف تقریب

مضی: فعل ماضی نقلی، مفرد مذکر غایب، لازم، معلوم / فعل و فاعل "قدمضی" جمله فعلیه در محل جر صفت ذنب

لایدری: فعل نفی ، مفرد مذکر غایب، متعدی، معلوم / فعل و فاعل ضمیر مستتر که به مومن بر می گردد

 

ما: اسم استفهام، مبنی برسکون در محل نصب / مفعول برای یصنع (چون اسم استفهام در صدر جمله آمده بر فعل مقدم شده است)

یصنع : فعل مضارع، مفرد مذکر غایب ، متعدی، معلوم / فعل

الله : لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم ــ  معرب/فاعل

فی: حرف جر، مبنی بر سکون، عامل ، محلی از اعراب ندارد

ه : ضمیر متصل برای مفرد مذکر غایب، معرفه، مبنی/مجرور

مایصنَعُ اللهُ فیه: جمله فعلیه در محل نصب مفعول لایدری

جمله لایَدری ما یَصنَعُ اللهُ فیه صفت دوم ذنب محلا مجرور

 

و: حرف عطف، غیر عامل، مبنی بر فتح

عمر: اسم، جامد، مفرد مذکر، نکره، معرب /معطوف بر ذنب

قدبقی: فعل، ماضی نقلی، مفرد مذکر غایب، لازم، معلوم/جمله فعلیه در محل جر صفت عُمر

ما : اسم استفهام، مبنی برسکون در محل نصب / مفعول مقدم یکتسب

یکتسب: فعل مضارع (باب افتعال)، مفرد مذکر غایب، متعدی، معلوم/ فعل و فاعل ضمیر مستتر عائد به مومن

فیه : جار و مجرور متعلق به یکتسب

من: حرف جر، مبنی بر سکون، عامل

المهالک: اسم ، مصدر، مشتق، جمع مکسر، مذکر، معرفه، معرب / مجرور، جار و مجرور متعلق به یکتسب

ف: حرف عطف، غیر عامل ، مبنی بر فتحه

هو: ضمیر، مفرد مذکر غایب/مبتدا

لایصبح: از افعال ناقصه، مضارع، مفرد مذکر غایب / فعل، ضمیر مستتر هو در آن، اسم فعل ناقصه و محلا مرفوع است

-         جمله "لا یصبح إلا خائفا" خبر "هو" است.

إلا : ادات استثناء مفرغ

خائفا: اسم فاعل، مشتق، مفرد مذکر ، نکره، معرب / مستثنی ، خبر فعل ناقصه یصبح و منصوب

 

و : حرف عطف، غیر عامل، مبنی بر فتح

لایمسی: از افعال ناقصه، مضارع ، مفرد مذکر غایب / فعل ، ضمیر مستتر هو اسم فعل ناقصه است و محلا مرفوع

إلا : ادات استثناء مفرغ

خائفا: اسم فاعل، مشتق، مفرد مذکر ، نکره، معرب / مستثنی ، خبر فعل ناقصه یمسی و منصوب

 

و : حرف عطف، غیر عامل، مبنی بر فتح

لایصلح: فعل مضارع، ثلاثی مزید باب افعال، منفی، مفرد مذکر غایب،متعدی، معلوم/ فعل

ه: اسم ، ضمیر متصل محلا منصوب/ مفعول

إلا: ادات استثناء مفرغ

الخوف: اسم، جامد، مفرد، مذکر، متعدی ، معرب/مستثنی و فاعل لایصلح

 

امام صادق علیه السلام:

مومن همواره بین دو ترس گرفتار است: یکی گناهی که گذشته است و نمی داند که خداوند در مورد آن گناه با او چه می کند و دیگری عمری که باقی مانده است و او نمی داند که چه چیزی از مهالک را در آن کسب می کند. پس مومن صبح نمی کند مگر با حالت ترس و عصر نمی کند مگر با حالت ترس . پس او را اصلاح نخواهد کرد مگر ترس.

 

رسول الله صلی الله علیه و آله:

لَئِن یَهدِی اللهُ بِکَ رَجُلاً واحِداً خَیرٌ لَکَ مِنَ الدُّنیا وَ ما فِیها

 

بحار الانوار، ج2 ، ص2

 

لَ: حرف قسم- مبنی بر فتح- غیر عامل/ برای تاکید

إن: حرف شرط- مبنی بر سکون- عامل جزم

یهدی: فعل مضارع- مفرد مذکر غایب- ثلاثی مجرد (هدی، یهدی)- معتل ناقص یایی- متعدی- معلوم /فعل شرط محلا مجزوم؟

(یهدی الله بک رجلا واحدا) جمله شرط ، (خیر لک من الدنیا و ما فیها) جزای شرط

 

الله: اسم(لفظ جلاله)- مفرد- مذکر- جامد غیر مصدری- معرب- معرفه به ال / فاعل یهدی و لفظا مرفوع

بِ: حرف جر- عامل

ک:از ضمایر متصل نصبی و جری / مجرور به حرف جر محلا مجرور متعلق به یهدی

رجلاً: اسم-مفرد- مذکر- جامد غیر مصدری- معرب- نکره- / مفعول به لفظا منصوب

واحداً: اسم- مفرد- مذکر- جامد غیر مصدری- معرب- نکره- / تمییز عددی و منصوب

 

خیرٌ:اسم- مفرد- مذکر- جامد مصدری- معرب - نکره /فهو (در تقدیر) مبتدا-  خیرٌ: خبر هو و مرفوع

ل: حرف جر

ک: ضمیر متصل جری / محلا مجرور

 

من: حرف جر

الدنیا: اسم منقوص- مفرد- مونث مجازی- مشتق: اسم تفضیل- معرفه به ال- معرب/ مجرور به حرف جر تقدیرا مجرور

من الدنیا: جار و مجرور متعلق به ؟

و: حرف عطف- غیر عامل

ما: اسم موصول- مبنی بر فتح-

فی: حرف جر- عامل

ها: ضمیر متصل / مجرور به حرف جر محلاً مجرور- فیها متعلق به دنیا

 

 

اگر خداوند به وسیله تو یک نفر را هدایت کند، برای تو بهتر از دنیا و هرآنچه در آن است.

آیه ای از قرآن کریم :

 

وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَى أَرْبَعِینَ لَیْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِن بَعْدِهِ وَأَنتُمْ ظَالِمُونَ 

 

وَ:  حرف عطف- مبنی بر فتح       

إِذْ :اسم ، مبنی بر سکون

وَاعَدْنَا: فعل ماضی.متکلم وحده. مثال واوی. معلوم. متعدی. مبنی برسکون/فعل فاعل ضمیر بارز نا

 

مُوسىَ: اسم علم. مفرد مذکر. معرفه./ فعول به، منصوب

اَرْبَعِینَ: اسم .جمع مذکر سالم.معرفه.معرب /؟ منصوب

لَیْلَةً :اسم.مفرد .مونث لیل. نکره. معرب/ تمییز منصوب

 

ثُمَّ : حرف عطف.مبنی بر فتح

 

اتَّخَذْتُمُ: فعل ماضی. جمع مذکر غایب. صحیح. متعدی. معلوم  / فعل،فاعل ضمیر بارز تم

(اتخذتم...) محلاًمجرور معطوف بر جمله واعدنا

 

الْعِجْلَ: اسم. مفرد مذکر. جامد.معرفه. معرب/ مفعول به، منصوب

مِن: حرف جر.مبنی بر سکون / جارومجرور متعلق به اتخذتم

بَعْدِ : اسم . مفرد مذکر. معرفه به اضافه .معرب/ مجرور

 

هِ:ضمیر متصل.مفرد مذکر غایب.مبنی 

و: واو حالیه

اَنتُمْ : ضمیر منفصل.جمع مذکر مخاطب.مبنی بر سکون  /مبتدا،محلاً مرفوع     

جمله (أنتم ظالمون) حال محلاً منصوب

ظَالِمُونَ: اسم. جمع مذکر سالم.معرفه.معرب /خبر، مرفوع  

 

 

حضرت علی علیهما السلام:

إذا هِبتَ أمراً فقَع فیه فإنّ شِدَّةَ تَوقیةِ اَعظمُ ممّا تخافُ منه

(نهج البلاغه- حکمت 175)

 

 إذا: اسم شرط؟- مبنی بر سکون

هبت امراً (شرط) – قع فیه (جزای شرط)

هِبتَ: فعل- ماضی- مفرد مذکر مخاطب- ثلاثی مجرد (هاب- یهیب) – اجوف یایی- لازم- معلوم/ فعل و فاعل (ضمیر بارز ت)- فعل شرط محلا مجزوم

أمراً: اسم- صحیح الاخر- غیرمصدر- جامد- مفرد- مذکر- نکره- معرب / مفعول به

 

ف: حرف عطف، غیر عامل، مبنی بر فتح

قَع: فعل- امر حاضر- مفرد مذکر مخاطب- ثلاثی مجرد (وقع – یقع)- مثال واوی- متعدی- معلوم/ جواب شرط (محلا مجزوم)

فی: حرف جر- عامل- مبنی بر سکون

ه: اسم- ضمیر- مجرور به حرف جر

(جار و مجرور متعلق به قع)

 

ف: حرف عطف غیر عامل، مبنی بر فتح

إنّ: حرف مشبهه بالفعل- عامل – مبنی بر فتح

شدّة توقیة (اسم إنّ) – اعظم ممّا تخاف منه (خبرإنّ)

شِدَّةَ: اسم- صحیح الاخر- اسم مصدر- جامد- مفرد- مونث (لفظی) – نکره- معرب/ اسم إنّ – لفظا منصوب

تَوقیةِ: اسم- صحیح الاخر- مصدر باب تفعیل- جامد- مفرد- مونث لفظی- نکره- معرب / مضاف الیه ، لفظا مجرور

 

اَعظمُ: اسم- صحیح الاخر- غیرمصدر- مشتق اسم تفضیل- مفرد- مذکر- نکره- معرب / خبرإنّ – لفظا مرفوع

من: حرف جر- مبنی بر سکون- عامل

ما: اسم موصول- مبنی بر سکون- محلا مجرور

تخاف منه (جمله فعلیه، صله ی ما)

 

تخافُ: فعل- مضارع- مفرد مذکر مخاطب- ثلاثی مجرد (خاف- یخاف) – اجوف واوی- لازم- معلوم / صله؟

من: حرف جر- مبنی بر سکون- عامل

ه: اسم – ضمیر - مجرور به حرف جر / عائد صله

(جار و مجرور متعلق به تخاف)

 

 امیر المومنین علیه السلام:

هروقت از چیزی ترسیدی، خود را در آن بیفکن. پس به درستی که سختی هراس بزرگتر از آن چیزی است که از آن می ترسی.

 

حضرت رسول صلی الله علیه و آله:

 

مَا قُلْتُ وَ لَا قَالَ الْقَائِلُونَ قَبْلِی مِثْلَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ‏

توحید شیخ صدوق

 

 

مَا : حرف نافیه

قُلْتُ :فعل معلوم-متکلم وحده-ثلاثی مجرد-ماضی-معتل-متصرف-مبنی-متعدی / فعل و فاعل

وَ : حرف

لَا : حرف نافیه

قَالَ : فعل معلوم-مفرد مذکر غایب-ثلاثی مجرد-ماضی-معتل-متصرف-مبنی-متعدی/فعل

الْ : حرف

قَائِلُونَ : اسم – مشتق اسم فاعل-مذکر-متصرف-نکره-معرب-معتل/ فاعل؟

قَبْلِ :اسم-جامد-غیرمتصرف-معرفه-معرب-سالم/ مضاف

ی :ضمیر-معرفه-مبنی/مضاف الیه

مِثْلَ :اسم-جامد-غیر متصرف-نکره-معرب-سالم-ثلاثی/؟

لَا :حرف نفی

إِلَهَ :اسم-جامد-مذکر-متصرف-نکره-مبنی-مهموز/اسم لا

إِلَّا : حرف استثنا

اللَّهُ: لفظ جلاله/مستثنی

 

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله:

نگفتم و هیچ گویندگانی قبل از من سخنی مثل لا اله الا الله نگفته اند.

 

امام علی علیه السّلام :

کفاک أدباً لِنفسِک اجتِنابُ ما تَکرَهُهُ مِن غَیرِک.

 

 

کفاک: کَفی فعل ماضی معلوم، مفرد مذکر غایب، ثلاثی مجرد ، مبنی بر فتح در تقدیر/ کاف ضمیر متصل محلاً منصوب، مفعولٌ  به

أدباً: اسم مفرد،مصدر ثلاثی مجرد از فعل لازم بروزن فَعَل، جامد، مذکر ،متصَرِّف، نکره، مُعرَب صحیح الاخر، منصوب / تمیز نسبت (جمله مبهم کفاک را از ابهام بیرون می آورد)، منصوب، علامت نصب فتحه

 

لِنفسِک:

لام : حرف جر – نَفسِ: اسم مفرد، مصدر ثلاثی مجرد از فعل لازم بروزن فَعَل، جامد، مؤنث، متصَرِّف، معرفه به اضافه، مُعرَب صحیح الاخر مجرور /  مجرور به حرف جر ، لِنفسِ جار ومجرور متعلق به کفاک  - کاف : ضمیر متصل مفعولی، مبنی بر فتح در محلّ جر / مضاف الیه

 

اجتِنابُ: اسم مصدر ثلاثی مزید باب افتعال، جامد، مذکر، متصَرِّف، نکره، مُعرَب صحیح الاخر مرفوع / فاعل کَفی مرفوع علامت رفع ضمه، مضاف

ما: اسم موصول، مبنی برسکون در محل جر /مضاف الیه

 

تَکرَهُهُ: تَکرَهُ : فعل مضارع معلوم، مفرد، مذکر مخاطب، ثلاثی مجرد ، مرفوع علامت رفع ضمه ، فاعل انت مستتر

ـهُ : ضمیر متصل محلاً منصوب، عائد ضمیر صله، مفعول به / تَکرَهُهُ جمله فعلیه صله ی ما موصول است و محلی از اعراب ندارد

 

مِن: حرف جر مبنی بر سکون

غَیرِک: غَیرِ : اسم جامد، از اسماء دائم الاضافه، مجرور به حرف جر ، کَ: ضمیر متصل مبنی بر فتح محلاً مجرور ، مضاف الیه غیر / مِن غَیرِک: جار و مجرور متعلق به تَکرَهُهُ

 

امیر المومنین علیه السلام:

برای تربیت کردن خود همین بس که از آنچه در دیگران نمی‌پسندی، دوری کنی.

 

   

نبی اکرم صلی الله علیه و آله:

مَن خَرَجَ فِی طَلَبِ العلمِ فَهُوَ فِی سَبیلِ اللهِ حَتَّی یَرجِعَ

 

 

مَن:حرف شرطیه- از ادات مجازات- عامل /مبتدا محلا مرفوع

 

خَرَجَ :فعل- معلوم- مفرد مذکر غایب-ثلاثی مجرد-ماضی-سالم-مبنی-لازم / فعل و فاعل، محلا مجزوم(به دلیل من شرطیه)

فِی : حرف جر/عامل

طَلَبِ: اسم-مصدر-جامد-معرفه-معرب-ثلاثی/مجرور، جار و مجرور متعلق به خرج

العلمِ :اسم مصدر-جامد-- مذکر-معرفه-معرب-سالم /مضاف الیه

فَ:حرف ربط-غیر عامل /(فهو فی سبیل الله حتی یرجع) جواب شرط

 

َهُوَ: اسم-مذکر-معرفه-غیر مصدر-مبنی /مبتدا محلا مرفوع

فِی: حرف جر/ عامل

سَبیلِ :اسم- غیر مصدر-جامد-مذکر-معرفه-معرب-سالم /مجرور

اللهِ : لفظ جلاله/مضاف الیه

 

فی سبیل الله متعلق به یکون محذوف

حَتَّی: حرف –عامل/أن ناصبه در تقدیر

یَرجِعَ:فعل- معلوم-مفرد مذکر غایب-ثلاثی مجرد-مضارع-معرب-سالم-لازم/ فعل و فاعل، لفظا منصوب (منصوب به أن ناصبه)

حتی یرجع: خبر هو محلا مرفوع

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله:

هر کس به جهت طلب علم خارج گردد، پس تا زمانی که برگردد در راه خداست.

 

حضرت محمد صلی الله علیه و آله:

لو کانت الدنیا تَعدِلُ عِندَ اللهِ مِثلَ جناحِ بعوضةٍ ما أعطی کافِراً و لا مُنافِقاً مِنها شَیئاً

تحف العقول- صفحه 38

 

لو : حرف شرطیه غیر عامل، مبنی بر سکون/ حرف شرط

​​ کانت الدنیا تعدل عند الله مثل جناح بعوضة (شرط)، ما اعطی کافرا و لا منافقا منها شیئا (جزای شرط)

 

 

کانت : از افعال ناقصه، ماضی، مفرد مونث غایب /فعل

الدنیا : مفرد ، مونث ، مشتق اسم تفضیل از مصدر دنوّ، معرفه، معرب، غیر منصرف، مقصور / اسم کانت تقدیرا مرفوع

تعدل : فعل مضارع، مفرد مونث غایب، ثلاثی مجرد، صحیح، /فعل و فاعل ضمیر مستتر هی

جمله تعدل عندالله مثل جناح بعوضة خبر کانت محلا منصوب

 

عند : از اسماء دائم الاضافه /ظرف منصوب متعلق به تعدل

الله : لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم ــ  معرب / مضاف الیه

مثل : از اسماء دائم الاضافه/ مفعول به

 

جناح : اسم ، مفرد، مذکر، مشتق، نکره، معرب /مضاف الیه

بعوضة : اسم، مفرد، مونث، مشتق، نکره، / مضاف الیه

ما : نافیه

أعطی : فعل ماضی، مفرد مذکرغایب، ثلاثی مزید باب افعال / فعل و فاعل ضمیر مستتر هو

کافرا: اسم، مفرد، مذکر، مشتق (اسم فاعل)، ثلاثی مجرد ، نکره/ مفعول به

 

و : حرف عطف، غیر عامل، مبنی بر فتح

لا : حرف نفی، غیرعامل ، مبنی

منافقا: اسم، مفرد، مذکر، مشتق (اسم فاعل)، معرب، نکره/ معطوف بر کافر

من : حرف جر، عامل ، مبنی بر سکون

ها : ضمیر/مجرور  

شیئا: اسم، مفرد، مذکر، جامد، نکره/مفعول دوم اعطی

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله:

اگر دنیا نزد خداوند با بال پشه ایی برابری می کرد، به کافر و منافق چیزی از آن عطا نمی کرد.

 
 

 

قال رسول الله صلی الله علیه و آله:
طَلَبُ العِلمِ فَریضَةٌ عَلى کُلِّ مُسلِمٍ أَلا إِنَّ اللّه‏َ یُحِبُّ بُغاةَ العِلمِ

مصباح الشریعه، ص13


طلب:اسم- مفرد مذکر- جامد مصدری- مصدر ثلاثی مجرد-معرب- معرفه به اضافه/ مبتدا و مرفوع
العلم: اسم-مفرد مذکر- جامد مصدری- مصدر ثلاثی مجرد- معرب- معرفه / مضاف الیه و مجرور
فریضه: اسم- مفرد مونث مجازی- مشتق از فرض بر وزن فعیله- معرب- نکره / خبر و مرفوع
علی: حرف جر
کل: از اسماء دائم الاضافه / مجرور به حرف جر
مسلم: اسم- مفرد مذکر- مشتق- اسم فاعل- معرب- نکره / مضاف الیه و مجرور
علی کل مسلم: جار و مجرور متعلق به فریضه

الا: حرف تنبیه- غیر عامل
إن: از حروف مشبه بالفعل
الله: اسم- مفرد مذکر- جامد- معرفه/ اسم إن و منصوب
یحبُ: فعل معلوم مضارع- مفرد مذکر غایب- ثلاثی مزید باب افعال- / فعل و فاعل هو، کل جمله فعلیه: خبر إن و محلا مرفوع
بغاة: اسم- جمع مکسر باغی-مونث مجازی- مشتق- معرفه به اضافه / مفعول به یحب
العلم: اسم- مفرد مذکر- مشتق- مصدر- معرب- معرفه / مضاف الیه و مجرور

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله:

طلب علم بر هر مسلمانی واجب است، آگاه باش که خداوند طالبان علم را دوست دارد.

در این حوزه قصد داریم به یاری خدا و با کمک یکدیگر به یادگیری اهم دروس حوزوی بپردازیم.

روی این اصل در ابتدا، با فرض اینکه طلاب گرامی کتابهای ابتدایی صرف و نحو را مطالعه نموده اند، به تجزیه و ترکیب احادیث و روایات می پردازیم که تمرینی برای مهارت صرف و نحو در طلاب عزیز باشد. فعلا مدت پیشنهادی این بخش 6 ماه در نظر گرفته شده است که انشاالله با توجه به ظرفیت طلبه های معزز، می تواند به کمتر نیز برسد.



هر شخص یک روز در هفته، متن حدیث را همراه با تجزیه و ترکیب و ترجمه ای که خود آن را انجام داده است، به ایمیل حوزه ارسال می نماید. هدف یادگیری و فهم متن عربی با استفاده از نقش کلمه در جمله است. پس لطفا ترجمه آماده حدیث را از نت قرار ندهید.

سایر طلاب موظفند در هر روز روی حدیث ارسالی نظر دهند و در واقع مباحثه کنند.

در شروع کار احادیث ارسالی، به اتنخاب خود طلاب عزیز و با اعراب گذاری است و نباید کمتر از یک خط باشد. به تدریج و با توجه به پیشرفت کار، این استانداردها بالاتر خواهد رفت.

مشاور علمی حوزه، نظارت بر کار این حوزه خواهند داشت و در صورت لزوم سوالات طلاب عزیز را پاسخ خواهند داد.

در پایان هر یک ماه، طلاب عزیز به منظور ارزشیابی کار خود امتحانی را خواهند داد (با توجه به اینکه تاریخ آغاز کار ما در روز مبارک عید غدیر بوده است، تاریخ امتحانات بیستم هر ماه قمری خواهد بود).


امید که با یاری خداوند و عنایات اهل بیت علیهم السلام دوستان عزیز با جدیت و همیت تمام، این مهم را دنبال نمایند تا انشاالله بتوانند گامی بلند در جهت فهم معارف دین بردارند.

و من الله التوفیق

 

 ادبیات عربی 

 صرف

 نحو

تجزیه و ترکیب روایات

 لغت‌شناسی

 بلاغت

 منطق

 فلسفه

 عرفان

 

  

  آغاز : ۱۳۹۴/۰۷/۱۰

آخرین به‌روزرسانی: ۱۴۰۲/۱۰/۱۳