حدیث شماره ۹۷

سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ علیه السلام عَنْ رَجُلَیْنِ أَحَدُهُمَا فَقِیهٌ رَاوِیَةٌ لِلْحَدِیثِ وَ اَلْآخَرُ (عابدٌ) لَیْسَ لَهُ مِثْلُ رِوَایَتِهِ فَقَالَ اَلرَّاوِیَةُ لِلْحَدِیثِ اَلْمُتَفَقِّهُ فِی اَلدِّینِ أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ لاَ فِقْهَ لَهُ وَ لاَ رِوَایَةَ

بحار الأنوار ، ج 2 ، ص 145

 

سَأَلْتُ: فعل و فاعل

أَبَا: مفعول به و منصوب (اعراب نیابی)

عَبْدِ: مضاف الیه

اَللَّهِ: مضاف الیه

علیه السلام: جمله معترضه

عَنْ رَجُلَیْنِ: جار و مجرور متعلق به سألت

أَحَدُ: مبتدا و بدل جزء از کل برای رجلین

هُمَا: مضاف الیه و محلا مجرور

فَقِیهٌ: خبر

رَاوِیَةٌ: صفت برای فقیه؟

لِلْحَدِیثِ: جار و مجرور متعلق به راویه

 

وَ: حرف عطف

اَلْآخَرُ: مبتدا و بدل جزء از کل برای رجلین

عابدٌ: خبر و مرفوع

لَیْسَ لَهُ مِثْلُ رِوَایَتِهِ: جمله وصفیه برای عابد، محلا مرفوع

لَیْسَ: فعل ناقصه

لَهُ: خبر مقدم لیس، جار و مجرور متعلق به محذوف

مِثْلُ: اسم موخر لیس (دائم الاضافه)

رِوَایَتِهِ: مضاف الیه و مضاف الیه

 

فَ: حرف عطف

قَالَ: فعل و فاعل (الراویه تا آخر جمله مفعول به برای قال)

اَلرَّاوِیَةُ: مبتدا و مرفوع (صیغه مبالغه؟)

لِلْحَدِیثِ: جار و مجرور متعلق به الراویه

اَلْمُتَفَقِّهُ فِی اَلدِّینِ: جمله حالیه برای الراویه و محلا منصوب؟

اَلْمُتَفَقِّهُ: مبتدا و مرفوع؟

فِی اَلدِّینِ: خبر، جار و مجرور متعلق به المتفقه؟

أَفْضَلُ: خبر (برای الراویة) و مرفوع

مِنْ أَلْفِ: جار و مجرور متعلق به افضل

عَابِدٍ: تمییز از ذات

لاَ فِقْهَ لَهُ: جمله وصفیه برای عابد، محلا مجرور

لاَ رِوَایَةَ: جمله وصفیه برای عابد، محلا مجرور

 

لاَ: لای نفی جنس

فِقْهَ: اسم لای نفی جنس

لَهُ: خبر لای نفی جنس و محلا مرفوع

وَ: حرف عطف

لاَ: لای نفی جنس

رِوَایَةَ: اسم لای نفی جنس (خبر محذوف به قرینه)

   

 از اباعبدالله (امام صادق) علیه السلام درباره ی دو مردی پرسیدم که یکی از آنها فقیهی است که بسیار حدیث روایت می کند و دیگری عابدی است که مانند او روایت نمی کند، پس فرمود: یک راوی حدیث (بسیار روایت کننده) که دین را می فهمد، بهتر از هزار عابدی است که نه فهم دین دارد و نه اهل روایت کردن است.

 

حدیث شماره ۹۶

در روایتى از امام جعفر صادق (علیه السلام ) آمده است :

اذا اﺗّﻬﻢَ المُوﻣِﻦُ اَﺧﺎهُ اﻧﻤﺎثَ اﻻِﯾﻤﺎنُ ﻣِﻦ ﻗَﻠﺒِﻪِ ﻛَﻤﺎ ﯾَﻨﻤَﺎثُ اﻟﻤَﻠﺢُ ﻓﻰ اﻟﻤﺎءِ.

کتاب مفاتیح الحیاة

 

اذا:حرف شرط

اﺗّﻬَﻢَ الموﻣﻦُ اﺧﺎهُ : جمله شرط

اﻧﻤﺎثَ اﻻﯾﻤﺎنُ ﻣﻦ ﻗﻠﺒِﻪِ: جزای شرط

اﺗّﻬَﻢَ:فعل

الموﻣﻦُ: فاعل و مرفوع

اﺧﺎهُ :مفعول به و منصوب – ه: مضاف الیه مجرور

اﻧﻤﺎثَ :فعل

اﻻﯾﻤﺎن :فاعل

ﻣﻦ ﻗﻠﺒﻪ :جار و مجرور متعلق به انماث

ﻛﻤﺎ :

ﯾَﻨﻤﺎثُ : فعل

اﻟﻤﻠﺢُ : فاعل و مرفوع

ﻓﻰ اﻟﻤﺎء : جار و مجرور متعلق به ینماث

 

امام صادق علیه السلام:

آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﻣﺆﻣﻦ ﺑﻪ ﺑﺮادر ﻣﺆﻣﻨﺶ ﺗﻬﻤﺖ زﻧﺪ، اﯾﻤﺎن در دل او ذوب ﻣﻰ ﺷﻮد؛ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻧﻤﻚ در آب ذوب ﻣﻰ ﺷﻮد.

 

حدیث شماره ۹۵

امام على علیه السلام :

أیُّها النّاسُ ! الآنَ الآنَ ما دامَ الوَثاقُ مُطلَقا ، و السِّراجُ مُنیرا ، و بابُ التَّوبَةِ مَفتوحا، مِن قَبلِ أن یَجِفَّ القَلَمُ و تُطوَى الصُّحُفُ .

میزان الحکمة ج 4 / ص 540

  

 

أیُّها : ایّ: منادی نکره مقصوده مبنی بر ضم محلا منصوب ، ها:حرف زائد برای تنبیه

النّاسُ : بعد أیُّها چون جامد است عطف بیان ومرفوع

الآنَ الآنَ :مفعول فیه و تکرار برای تأکید

مادامَ :فعل ناقص

الوَثاقُ :اسم مادامَ ، مرفوع

مُطلَقا:خبر مادامَ ، منصوب

 

و :عطف ، عامل

السِّراجُ مُنیرا :( یا عطف جمله اسمیه به جمله فعلیه)

السِّراجُ :یا عطف به اسم مادام

مُنیرا: یا عطف به خبر مادام

و :عطف ، عامل

بابُ : عطف به اسم مادام

التَّوبَةِ :مضاف الیه مجرور

مَفتوحا: عطف به خبر مادام

مِن قَبلِ :جار و مجرور متعلق به أن یَجِفَّ

 

أن یَجِفَّ :أن ناصبه و مضارع منصوب که چون بعد از قبل که دائم الاضافه است آمده تأویل مصدر رفته و مضاف الیه قبل می شود و در اینصورت القَلَم هم مضاف الیه آن می شود (جَوفِ القلمِ)

القَلَمُ :فاعل یَجِفَّ ، مرفوع

و : عطف ، عامل

تُطوَى الصُّحُفُ:جمله مضاف الیه قَبلِ ؟؟

تُطوَى :مضارع مجهول

الصُّحُفُ :نائب فاعل تُطوَى

  

 

امیر المومنین علیه السلام:

اى مردم! اینک، اینک؛ تا که بندها باز است و چراغ فروزان و در توبه باز؛ پیش از آن که قلم از نوشتن اعمال باز ایستد و دفتر اعمال بسته شود.

 

حدیث شماره ۹۴

عنه علیهِ السَّلام فی قولِه تَعالی :

اِنَّما اموالُکم و اَولادُکُم : و معنی ذلکَ أنَّهُ یَختبِرُهُم بالاموالِ و الاَولادِ لِیَتَبَیَّنَ السّاخِطَ لِرِزقِهِ و الرّاضی بِقِسمِهِ و اِن کانَ سُبحانَهُ أَعلَمَ بهِم من أنفُسِهِم و لکن لِتُظهِرَ الاَفعالُ الَّتی بِها یُستَحَقُّ الثَّوابُ و العِقابُ.

 

میزان الحکمه آیت الله ری شهری صفحه 43

 

عنه : جار و مجرور متعلق به محذوف

علیهِ السَّلام : جمله دعایی خالی از اعراب

فی قولِ : جار و مجرور متعلق به محذوف

ه : مضاف الیه و مجرور

تَعالی : جمله دعایی بدون اعراب برای ضمیر ه

اِنَّما : انَّ حرف ناصبه و مای کافه که ابتدای آن آمده انَّ را از عمل باز میدارد.

اموالُ : مبتدا و مرفوع

کم : مضاف الیه و محلا مجرور

و اَولادُکُم : به واو عطف مانند اموالکم

 

و معنی : مبتدا و مرفوع

ذلکَ : مضاف الیه و محلا مجرور

أنَّ : حرف مشبهه باالفعل

هُ : اسم انَّ محلا منصوب

یَختبِرُ : فعل مضارع و خبر انَّ و مرفوع

هُم : مفعول به و محلا منصوب

عنه : جار و مجرور متعلق به یَختبِر

بالاموالِ : جار و مجرور متعلق به یَختبِر

و : حرف ربط/عامل ومبنی

الاَولادِ : مجرور به حرف جر به واسطه واو عطف

لِ : حرف ناصبه

یَتَبَیَّنَ : فعل منصوب به ادات نصب

السّاخِطَ : مفعول به و منصوب

لِرِزقِ : جار و مجرور متعلق به یَتَبَیَّنَ

هِ : مضاف الیه و مجرور

 

و الرّاضی : به واو عطف (حرف عامل) مفعول به و منصوب

بِقِسمِهِ : مانند لقِسمِهِ

و اِن : واو حرف عطف/ حرف شرط؟ مبنی

کانَ : فعل ماضی مبنی مجزوم به اعراب محلی(درصورت شرط بودن)

سُبحانَهُ : جمله دعایی بدون اعراب برای هو و یا اسم ظاهر الله که در هر دو

حال مستتر هستند.

أَعلَمَ : خبر کان و منصوب

بهِم : جار و مجرور

من أنفُسِ : جار و مجرور

هِم : مضاف الیه و محلا مجرور

 

و لکن : حرف عطف

لِتُظهِرَ : فعل مجهول /منصوب به ادات نصب

الاَفعالُ : نایب فاعل و مرفوع به اعراب فاعل

الَّتی : اسم موصول

بِها : جار و مجرور (ضمیر مبنی و اعراب محلی) متعلق به لِتُظهِرَ

یُستَحَقُّ : فعل مضارع و مجهول و مرفوع

الثَّوابُ : نایب فاعل و مرفوع به تبعیت از اعراب فاعل

و العِقابُ : مانند بالا به واو عطف

  

و از او (امیرالمومنین) که سلام و درود خدا بر او باد درمورد سخن خداوند متعال که فرمود :

بدرستی که اموال و اولاد شما (وسیله) آزمون (شما)هستند... : و معنی آن این است که بدرستیکه او بندگان خود رابوسیله ثروت و اولاد می آزماید تا روشن شود چه کسی از روزی خود ناخشنود است و چه کسی به قسمت و بهره اش راضی. اگرچه خداوند سبحان بندگان را از خود آنان بهتر می شناسد اما (می آزماید) تا کردارهایی که بواسطه آنها ثواب و عقاب استحقاق پیدا می کند آشکار شوند.

 

حدیث شماره ۹۳

قال امام حسن عسگری علیه السلام:

 ما مِن بَلیَّةٍ إلّا وَ لِلّهِ فیها نِعمَةٌ تُحیطُ بها

 تحف العقول صفحه 364

 

ما : مشبهة به لیس (مای حجازیة)

 مِن : حرف جر ، زائده

 بَلیَّةٍ : لفظا مجرور ، اسم ما و محلا مرفوع

 إلّا وَ لِلّهِ فیها نِعمَةٌ تُحیطُ بها: خبر ما و محلا منصوب

 إلّا : اداة حصر

 وَ : حرف زائد

 لِلّهِ : جار و مجرور متعلق به محذوف (یکون) ، خبر مقدم

 فیها : جار و مجرور متعلق به محذوف، مرجع ضمیر ها ، بلیة است

 نِعمَةٌ :مبتدأ موخر

 تُحیطُ : فعل و فاعل ضمیر مستتر هی که به نعمت باز می گردد

 بها: جار و مجرور متعلق به تحیط

 تُحیطُ بها: صفت برای نعمت است

 

امام حسن عسکری علیه السلام:

هیچ بلایی نیست مگر اینکه در آن نعمتی متعلق به خداوند است که آن (نعمت آن بلا) را در میان گرفته است.

 

حدیث شماره ۹۲

امام علی علیه السلام:

لِکُلِّ شَیءٍ وَجهٌ وَ وَجهُ دینِکم الصَّلاةُ؛

کافی(ط-الاسلامیه)،ج 3 ، ص270

 

لکل: جار و مجرور               

کل: مضاف           

شَیءٍ : مضاف الیه
لکل شَیءٍ : خبر مقدم
وجهٌ: مبتدای موخر                 

و: ربط
وجهُ: مبتدا- مصدر
دین: مضاف الیه-فاعل برای وجه -مضاف                 

کم: مضاف الیه
الصَّلاةُ: خبر

 

امام علی علیه السلام:
هر چیز دارای سیماست ، سیمای دین شما نماز است.

 

حدیث شماره ۹۱

وَ قَالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله:‏

سَأَلْتُ جَبْرَائِیلَ علیه السلام فَقُلْتُ الْعُلَمَاءُ أَکْرَمُ عِنْدَ اللَّهِ أَمِ الشُّهَدَاءُ فَقَالَ الْعَالِمُ الْوَاحِدُ أَکْرَمُ عَلَى اللَّهِ مِنْ أَلْفِ شَهِیدٍ فَإِنَّ اقْتِدَاءَ الْعُلَمَاءِ بِالْأَنْبِیَاءِ وَ اقْتِدَاءَ الشُّهَدَاءِ بِالْعُلَمَاء

 

سَأَلْتُ : فعل و فاعل

جَبْرَائِیلَ : مفعول به و منصوب

ف: حرف عطف

قُلْتُ : فعل و فاعل

(الْعُلَمَاءُ أَکْرَمُ عِنْدَ اللَّهِ أَمِ الشُّهَدَاءُ): مفعول قلتُ محلا منصوب

الْعُلَمَاءُ : مبتدا و مرفوع

أَکْرَمُ : خبر و مرفوع

عِنْدَ اللَّهِ: ظرف + مضاف الیه متعلق به اکرم

أَمِ: عطف

الشُّهَدَاءُ : عطف به العلماء مبتدا و مرفوع (خبر محذوف است)

 

ف: عطف

قال: فعل و فاعل

از الْعَالِمُ تا آخر حدیث مفعول قال و محلا منصوب

الْعَالِمُ : مبتدا و مرفوع

الْوَاحِدُ : نعت برای الْعَالِمُ به تبعیت مرفوع

أَکْرَمُ : خبر ومرفوع

عَلَى اللَّهِ: جار و مجرور متعلق به أکرم

مِنْ أَلْفِ : جار و مجرور متعلق به أکرم

شَهِیدٍ : مضاف الیه و مجرور

 

ف: عطف

إِنَّ : حرف مشبه بالفعل

اقْتِدَاءَ : اسم إن و منصوب

الْعُلَمَاءِ : مضاف الیه و مجرور

بِالْأَنْبِیَاءِ : جار و مجرور متعلق به محذوف -خبر محلا مرفوع

و: عطف

اقْتِدَاءَ : اسم معطوف به إن و منصوب

الشُّهَدَاءِ: مضاف الیه و مجرور

بِالْعُلَمَاء:جار و مجرور متعلق به محذوف - خبر معطوف به إن محلا مرفوع

  

رسول خدا صلی الله علیه و آله:

از جبرائیل علیه السلام پرسیدم علما نزد خدا گرامی تر هستند یا شهدا؟ پس فرمود: یک عالِم گرامی تر از هزار شهید است. پس اقتداء علماء به پیامبران و اقتداء شهدا به علماء است.

 

حدیث شماره ۹۱

قالَ أَبو عَبْدِ اللهِ علیه السّلام :

 إِنَّ قائِمَنا إِذا قامَ مَدَّ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ لِشِیعَتِنا فِی أَسْماعِهِمْ وَ أَبْصارِهِمْ حَتّی لا یَکونَ بَیْنَهُمْ وَبَیْنَ الْقائِمِ بَرِیدٌ یُکلِّمُهُمْ فَیَسْمَعُونَ وَ یَنْظُرُونَ إِلَیْهِ وَهُوَ فِی مَکانِهِ.

 الکافی، ج 8، ص 240

 

إِنَّ: حرف مشبهه بالفعل، مبنی بر فتح

قائِمَنا: اسم إنّ و منصوب، نا مضاف الیه و محلا مجرور

إِذا قامَ ... بریدٌ: خبر إنّ و محلا منصوب

إِذا: ظرف زمان شرطیه، مفعول فیه و محلا منصوب،مبنی بر سکون

قامَ: فعل شرط و فاعل مستتر هو، جمله مضاف الیه (برای إذا و محلا مجرور)

جواب شرط : مَدَّ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ لِشِیعَتِنا فِی أَسْماعِهِمْ وَ أَبْصارِهِمْ حَتّی لا یَکونَ بَیْنَهُمْ وَبَیْنَ الْقائِمِ بَرِیدٌ

مَدَّ: فعل

اللهُ: فاعل و مرفوع

عَزَّ وَجَلَّ: جمله معترضه

لِشِیعَتِنا: جار و مجرور (متعلق به مدّ) و ضمیر نا مضاف الیه و محلا مجرور

فِی أَسْماعِهِمْ: جار و مجرور (متعلق به مدّ) و ضمیر هِم مضاف الیه

وَ: حرف عطف

أَبْصارِهِمْ: معطوف به اسماع، هِم مضاف الیه و محلا مجرور

 

حَتّی: حرف جر، أن ناصبه در تقدیر دارد

لا یَکونَ: فعل ناقصه، مضارع منصوب منفی

بَیْنَ: خبر مقدم یکون و منصوب، هُمْ مضاف الیه

وَ: حرف عطف

بَیْنَ: معطوف به خبر یکون

الْقائِمِ: مضاف الیه و مجرور

بَرِیدٌ: اسم موخر یکون، مرفوع

یُکلِّمُهُمْ: فعل و فاعل، هم: مفعول به و محلا منصوب (کل جمله "یکلمهم" با همدیگر نقشی ندارد؟)

 

فَ: حرف عطف

یَسْمَعُونَ: فعل و فاعل

وَ: عطف

یَنْظُرُونَ: فعل و فاعل

إِلَیْهِ: جار و مجرور متعلق به ینظرون

وَ: حالیه

هُوَ فِی مَکانِهِ: جمله حالیه، محلا منصوب

هُوَ : مبتدا و محلا مرفوع

فِی مَکانِهِ: خبر، جار و مجرور (متعلق به محذوف) و ه مضاف الیه

   

امام صادق علیه السّلام فرمودند:
همانا آنگاه که قائم ما قیام کند، خداوند عز و جل نیروی شنوایی و بینایی شیعیان ما را می افزاید (تقویت می کند) تا آنجا که بین آنها و قائم فاصله ای نباشد، با آنها صحبت می کند، پس می شنوند و به او می نگرند در حالیکه که او (امام) در جایگاه خود است. 
 

حدیث شماره ۸۹

اللَّهُمَّ إِنَّ مَغْفِرَتَکَ أَرْجَى مِنْ عَمَلِی وَ إِنَّ رَحْمَتَکَ أَوْسَعُ مِنْ ذَنْبِی‏

اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ ذَنْبِی عِنْدَکَ عَظِیماً فَعَفْوُکَ أَعْظَمُ مِنْ ذَنْبِی‏

اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ أَکُنْ أَهْلاً أَنْ أَبْلُغَ رَحْمَتَکَ فَرَحْمَتُکَ أَهْلٌ أَنْ تَبْلُغَنِی وَ تَسَعَنِی‏

لِأَنَّهَا وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ‏ءٍ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ‏

تعقیبات مشترکه نماز/مفاتیح الجنان

 

اللَّهُمَّ : منادای علم مبنی بر ضم (اللهُ) م مشدد بجای (یا)

إِنَّ :حرف مشبه بالفعل

مَغْفِرَتَکَ : اسم انّ منصوب – کَ مضاف الیه محلا مجرور(مبنی بر فتح)

أَرْجَى : خبر انّ مرفوع (اگر جمله " أَرْجَى مِنْ عَمَلِی" رو خبر بگیریم دیگه کلمه "ارجی" نقشی نداره پس خبر میشه "ارجی". درسته؟)

مِنْ عَمَلِی : جار مجرور متعلق به محذوف- یِ مضاف الیه

 

وَ : حرف عطف

إِنَّ :مثل قبل

رَحْمَتَکَ : اسم انّ منصوب – کَ مضاف الیه محلا مجرور(مبنی بر فتح)

أَوْسَعُ : خبر انّ مرفوع

مِنْ ذَنْبِی: جار مجرور متعلق به محذوف- یِ مضاف الیه

 

اللَّهُمَّ : منادای علم مبنی بر ضم (اللهُ) م مشدد بجای (یا)

إِنْ : حرف شرط

کَانَ ذَنْبِی عِنْدَکَ عَظِیماً :جمله شرط

عَفْوُکَ أَعْظَمُ مِنْ ذَنْبِی: جزای شرط محلا مجزوم‏

کَانَ :فعل شرط محلا مجزوم

ذَنْبِی :اسم کان محلا مرفوع- یِ مضاف الیه مجرور

عِنْدَکَ :جار و مجرور متعلق به کان

عَظِیماً :خبر کان منصوب

ف: اگر جزای شرط جمله اسمیه باشد "فَ" به اول آن اضافه میشود

َعَفْوُکَ :مبتدا مرفوع-کَ مضاف الیه

أَعْظَمُ :خبر مرفوع

مِنْ ذَنْبِی‏: مانند قبل

 

اللَّهُمَّ : منادای علم مبنی بر ضم (اللهُ) م مشدد بجای (یا)

إِنْ :حرف شرط

لَمْ أَکُنْ أَهْلاً أَنْ أَبْلُغَ رَحْمَتَکَ :جمله شرط

َرَحْمَتُکَ أَهْلٌ أَنْ تَبْلُغَنِی وَ تَسَعَنِی: جزای شرط مجلا مجزوم‏

لَمْ أَکُنْ :فعل شرط مجزوم (فعل جحد) و اسم آن انا مستتر

أَهْلا :خبر کان منصوب

أَنْ :ادات نصب

أَبْلُغَ : فعل مضارع منصوب و فاعل انا مستتر

رَحْمَتَکَ :مفعول به منصوب-کَ مضاف الیه محلا مجرور

 

ف:مانند قبل

َرَحْمَتُکَ :مبتدا مرفوع-کَ مضاف الیه محلا مجرور

أَهْلٌ :خبر مرفوع

أَنْ :ادات نصب

تَبْلُغَنِی :فعل و فاعل ضمیر مستتر هی- نی: مفعول به منصوب

وَ :حرف عطف

تَسَعَنِی:‏ فعل و فاعل ضمیر مستتر هی- نی: مفعول به منصوب

 

ل: لام تاکید

ِأَنَّهَا :حرف مشبه بالفعل و اسم آن محلا منصوب

وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ: خبر انّ محلا مرفوع

وَسِعَتْ :فعل و فاعل ضمیر مستتر هی

کُلَّ :مفعول به منصوب

شَیْ‏ءٍ :مضاف الیه مجرور

بِرَحْمَتِکَ :جارو مجرور متعلق به محذوف- کَ مضاف الیه مجرور

یَا : حرف ندا

أَرْحَمَ ‏:منادا منصوب

الرَّاحِمِینَ: مضاف الیه مجرور

  

خدایا آمرزش تو امیدوار کننده تر از عمل من است و البته رحمت تو وسیعتر از گناه من است؛

خدایا اگر چه گناه من نزد تو بزرگ است اما عفو و بخشش تو بزرگتر از گناه من است؛

خدایا اگر من اهل این نیستم که به رحمتت برسم رحمت و لطف تو لایق است که به من برسد و مرا فراگیرد؛

زیرا رحمتت همه چیز عالم را فرا گرفته اى مهربان ترین مهربانان.

 

حدیث شماره ۸۸

دعای فرج امام زمان (عج): 

اِلهى عَظُمَ الْبَلاَّءُ وَبَرِحَ الْخَفاَّءُ وَانْکَشَفَ الْغِطاَّءُ وَانْقَطَعَ الرَّجاَّءُ
وَضاقَتِ الاْرْضُ وَمُنِعَتِ السَّماَّءُ واَنْتَ الْمُسْتَعانُ وَاِلَیْکَ
الْمُشْتَکى وَعَلَیْکَ الْمُعَوَّلُ فِى الشِّدَّةِ وَالرَّخاَّءِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى
مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ اُولِى الاْمْرِ الَّذینَ فَرَضْتَ عَلَیْنا طاعَتَهُمْ
وَعَرَّفْتَنا بِذلِکَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عاجِلا قَریباً کَلَمْحِ
الْبَصَرِ اَوْ هُوَ اَقْرَبُ یا مُحَمَّدُ یا عَلِىُّ یا عَلِىُّ یا مُحَمَّدُ اِکْفِیانى
فَاِنَّکُما کافِیانِ وَانْصُرانى فَاِنَّکُما ناصِرانِ یا مَوْلانا یا صاحِبَ
الزَّمانِ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ اَدْرِکْنى اَدْرِکْنى اَدْرِکْنى السّاعَةَ
السّاعَةَ السّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطّاهِرینَ

 

اِلهى : یاء نداحذف شده وبجای آن یاء متکلّم آمده و الله منادی است («یا»ی متکلم در «الهی» برای ایجاد نزدیکی و صمیمیت به‌کار رفته است ما در این مقام، قصد ندبه کردن داریم و مشکلاتمان را برای خدا بازگو می‌کنیم. به بیان دیگر، می‌خواهیم با او درد دل کنیم؛ پس لازم است قدری به او احساس نزدیکی کنیم.)

عَظُمَ :فعل ماضی

الْبَلاَّءُ: فاعل عَظُمَ (بلاء از ریشه (ب ل و) یا (ب ل ی ) سختی و گرفتاری و غم و اندوه است که از صبر خبر می دهد(معبود من! بلا سخت شد) بلاء این جا به صورت مطلق و بدون هر قیدی آمده است، تا کلیه مصادیق آن را در بر بگیرد. بلای خاص دراین جا ، پدیده غیبت است.

وَ:عطف

بَرِحَ : فعل ماضی ((ب رح) ظاهرشد)

الْخَفاَّءُ : فاعل بَرِحَ

 

وَ: عطف

انْکَشَفَ : فعل ماضی باب انفعال

الْغِطاَّءُ :فاعل انْکَشَفَ ((غ ط ی ) آنچه با آن پوشانده می‌شود)

وَ: عطف

انْقَطَعَ : فعل ماضی باب انفعال

الرَّجاَّءُ: فاعل انْقَطَعَ ((رج و) امیدواری)
 
وَ: عطف

ضاقَتِ: فعل ماضی ثلاثی مجرد مفرد مؤنث ((ض ی ق) به‌تنگ آمـد)

الاْرْضُ : فاعل

وَ: عطف

مُنِعَتِ : فعل ماضی مجهول

السَّماَّءُ:نائب فاعل

 

و: عطف

اَنْتَ :مبتدا محلاً مرفوع

الْمُسْتَعانُ : خبر مرفوع  ( ال موصول است ُمسْتَعانُ  اسم مفعول و صله )  (ع-و-ن) مساعده و کمک ، مستعان اسم مفعول است و «ال» که بر سر آن آمده، موصول است؛ در نتیجه معنایش چنین می‌شود: «تو کسی هستی که از او کمک گرفته می‌شود»

وَ: عطف

اِلَیْکَ: جارو مجرورمتعلق به محذوف خبر مقدّم

الْمُشْتَکى : مبتدای مؤخر، مرفوع((ش ک ی) شکایت بردن، یعنی اظهار اندوه و در میان نهادن آن با دیگری، مصدر میمی باب افتعال ( مسوغ نکره بودن را دارد ولی معرفه بودن مبتدای مؤخر و جمله اسمیه بودنش حصر را می رساند و اینگونه معنی می شود ( فقط به سوی تو است شکایت))

 

وَ: عطف

عَلَیْکَ : جارو مجرورمتعلق به محذوف خبر مقدّم

الْمُعَوَّلُ : مبتدای مؤخر، مرفوع ((عَوَل) یعنی مستغاث و معتمد)

فِى الشِّدَّةِ : جارو مجرورمتعلق به الْمُعَوَّلُ

وَ الرَّخاَّءِ : واوعطف ، معطوف به مجرور (الشِّدَّةِ) متعلق به الْمُعَوَّلُ (برتوست تکیه و اعتماد در سختی و آسانی  الشِّدَّةِ متضاد الرَّخاَّءِ)

 

اَللّهُمَّ : منادی و میم مشدد بجای حرف نداست

صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ: جمله معترضه دعائی

صَلِّ : فعل ماضی و فاعل انت مستتر

عَلى مُحَمَّدٍ : جار و مجرور متعلق به صَلِّ

وَ :عطف

الِ مُحَمَّدٍ: الِ معطوف به مُحَمَّدٍ و مجرور ، مُحَمَّدٍ مضاف الیه
 

اُولِى الاْمْرِ : مبتدا

الَّذینَ : موصول ، بدل  کل از کل ؟

فَرَضْتَ عَلَیْنا طاعَتَهُمْ: صله محلی از اعراب ندارد ، ضمیر هم عائد صله

فَرَضْتَ: فعل ماضی و فاعل

عَلَیْنا : جار و مجرور متعلق به فَرَضْتَ

طاعَتَهُمْ :مفعول به ومنصوب ، هُم : مضاف الیه و محلاً مجرور

وَعَرَّفْتَنا :واو عطف ، فعل ماضی باب تفعیل دو مفعولی ، نا: مفعول به اول محلاً منصوب

بِذلِکَ : جار و مجرور ، اسم اشاره محلاً منصوب مفعول به دوّم عرَّفَ

مَنْزِلَتَهُمْ : بدل یا عطف بیان؟ وتابع از محل  ذلک منصوب ، هُم : مضاف الیه و محلاً مجرور

فَفَرِّجْ :فاء تعلیل ؟   فعل امر، فاعل انت مستتر

عَنا : جار و مجرور متعلق به فرِّج

بِحَقِّهِمْ : جار و مجرور متعلق به فرِّج  ؟؟؟   هِم : مضاف الیه و محلاً مجرور

فَرَجاً :مفعول مطلق منصوب

عاجِلا : صفت اول فرجاً

قَریباً :صفت دوّم فرجاً

کَلَمْحِ : جار و مجرور متعلق به فرِّج؟ ؟؟؟

الْبَصَرِ: مضاف الیه مجرور

 

اَوْ :عطف

هُوَ :مبتدا محلاً مرفوع

اَقْرَبُ :خبر مرفوع

یا مُحَمَّدُ : حرف ندا و منادی مفرد مبنی برضم

یا عَلِىُّ یا عَلِىُّ یا مُحَمَّدُ

اِکْفِیانى: فعل و فاعل و یاء مفعول به 

فَاِنَّکُما : فاء تعلیل  ، إنَّ حروف مشبهه ، کُما اسم انَّ محلاً منصوب ( جمله برای تاکید بیشتربا إنَّ آمده)

کافِیانِ :خبر إنَّ مرفوع

وَانْصُرانى :واو عطف ، معطوف به خبر إنَّ

فَاِنَّکُما : فاء تعلیل ،  إنَّ حروف مشبهه ، کُما اسم انَّ محلاً منصوب

ناصِرانِ : خبر إنَّ مرفوع

یا مَوْلانا : حرف ندا و منادی مضاف منصوب و نا مضاف الیه

یا صاحِبَ الزَّمانِ: حرف  ندا ،منادی مضاف منصوب
 

الْغَوْثَ : مفعول به فعل محذوف، ندبه از بلا های اول دعا

الْغَوْثَ الْغَوْثَ:تکرار برای تأکید و منصوب

اَدْرِکْنى :فعل امر، فاعل انت ، یاء مفعول به

اَدْرِکْنى اَدْرِکْنى : تکرار فعل برای تأکید

السّاعَةَ: حال منصوب ؟

 السّاعَةَ السّاعَةَ: تکرار برای تأکید
 

الْعَجَلَ:صفت منصوب

الْعَجَلَ الْعَجَلَ : تکرار برای تأکید

یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ : حرف ندا، منادی مضاف منصوب

بِحَقِّ: جار و مجرور متعلق به محذوف

مُحَمَّدٍ : مضاف الیه مجرور

وَآلِهِ : او عطف، معطوف به مُحَمَّدٍ

الطّاهِرینَ: مضاف الیه معطوف به  آلِهِ

  
خدایا بلاء عظیم گشته و درون آشکار شد و پرده از کارها برداشته شد و امید قطع شد؛
و زمین تنگ شد و از ریزش رحمت آسمان جلوگیرى شد و تویى یاور و شکوه بسوى تو است؛
و اعتماد و تکیه ما چه در سختى و چه در آسانى بر تو است خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد؛

 

آن زمامدارانى که پیرویشان را بر ما واجب کردى و بدین سبب مقام و منزلتشان را به ما شناساندى به حق ایشان به ما گشایشى ده فورى و نزدیک، مانند چشم بر هم زدن یا نزدیکتر؛

اى محمد اى على اى على اى محمد مرا کفایت کنید؛

 
که شمایید کفایت کننده ام و مرا یارى کنید که شمایید یاور من اى سرور ما اى صاحب الزمان فریاد، فریاد، فریاد، دریاب مرا دریاب مرا دریاب مرا همین ساعتهمین ساعت، هم اکنون، زود زود زود ،

اى خدا اى مهربانترین مهربانان به حق محمد و آل پاکیزه اش.

 

حدیث شماره ۸۷

وَ لَوْ أَنَّ أَشْیاعَنا ـ وَفَّقَهُمُ اللّه  لِطاعَتِةِ ـ عَلَى اجْتِماعٍ مِنَ القُلُوبِ فِى الوَفاءِ بِالعَهْدِ عَلَیْهِمْ،لَما تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْیُمْنُ بِلِقائِنا، وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعادَةُ بِمُشاهَدَتِنا عَلى حَقِّالْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِها مِنْهُم بِنا.

احتجاج طبرسی، ج 2، ص 498؛ ج 53، ص 176؛ خرائج، ج 2، ص 902

  

وَ لَوْ : حرف ربط

أَنَّ : از حروف مشبهه بالفعل

أَشْیاعَ : اسم انَّ و منصوب

نا : مضاف الیه و محلا مجرور

وَفَّقَهُمُ اللّه  لِطاعَتِةِ : جمله دعایی بدون اعراب

عَلَى اجْتِماعٍ : جار و مجرور متعلق به محذوف (کان-یکون)

مِنَ القُلُوبِ : جار و مجرور متعلق به محذوف

فِى الوَفاءِ : جار و مجرور متعلق به محذوف

بِالعَهْدِ : جار و مجرور متعلق به محذوف

عَلَیْهِمْ : جار و مجرور متعلق به محذوف

 

لَ : حرف تاکید و مبنی

ما : مای نافیه و غیر عامل از لحاظ اعراب

تَأَخَّرَ : فعل ماضی منفی و مبنی ولازم و مرفوع

عَنْهُمُ : جار و مجرور متعلق به تأخَّرَ

الْیُمْنُ : فاعل و مرفوع

بِلِقائِ : جار و مجرور ایضا متعلق به تأخَّرَ

نا : مضاف الیه و محلا مجرور

 

وَ : حرف ربط عامل

لَ : حرف تاکید و غیر عامل/بدون اعراب

تَعَجَّلَتْ : فعل ماضی و مبنی و محلا مرفوع

لَهُمُ : جار و مجرور متعلق به تعجَّلَت

السَّعادَةُ : فاعل و مرفوع

بِمُشاهَدَتِ : جارو مجرور متعلق به تعجَّلَت

نا : مضاف الیه و محلا مجرور

عَلى حَقِّ : جار و مجرور متعلق به تعجَّلَت

الْمَعْرِفَةِ : مضاف الیه و مجرور

 

وَ : حرف ربط و عامل

صِدْقِ : مجرور به حرف جر محذوف

ها : مضاف الیه و محلا مجرور

مِنْهُم : جار و مجرور متعلق به تعجَّلَت

بِنا : جار و مجرور متعلق به تعجَّلَت جار و مجرور متعلق به تعجَّلَت

  

اگر شیعیان ما ـ که خداوند آنان را به اطاعت از خود موفق گرداند ـ دلهایشان بر وفاى به پیمانى که بدان موظف هستند، اتفاق مى کردند، قطعا توفیق ملاقات با ما براى آنان به عقب نمى افتاد، و قطعا سعادت مشاهده ى ما، بر اساس معرفتی دقیق و صداقت دل، به زودى براى آنان حاصل مى شد.

 

حدیث شماره ۸۶

قال السجاد علیه السلام :

إنّی لأکتُمُ مِن عِلمی جَواهِرَهُ /  کَی لا یَرَی الحَقَّ ذوجَهلٍ فَیُفتِنُنا

وَ قَد تَقَدَّمَنی فیهِ أبـو حَسَنٍ /   إلَی الحُسَینِ وَ أوصَی قَبلَهُ الحَسَنا

وَ رُبَّ جوهَرِ عِلمٍ لو أبوحُ بِـهِ /   لَقیـل لی أنـتَ مِمَّن یَعبُـدُ الوَثَـنا

وَ لاستَحَلَّ رِجالٌ صالِحونَ دَمی /   یَـرَونَ أقبـَحَ مـا یَـأتونَـهُ حَسَنـا

 

إن : حرف مشبهة بالفعل

ی : ضمیر متکلم اسم ان در محل نصب

لأکتم من علمی جواهره : جمله ، خبر ان در محل رفع

ل : حرف تاکید

أکتم : فعل و فاعل

من علم : جار و مجرور متعلق به اکتم

ی : مضاف الیه

جواهر: مفعول به

ه : مضاف الیه

کی : حرف نصب

لا یری : فعل نفی

الحقّ : مفعول به

ذو جهل : فاعل

 

ف : حرف عطف

یفتننا : فعل و فاعل  مفعول

و : حرف عطف

قد تقدمنی : فعل و مفعول

فیه : جار و مجرور متعلق به قد تقدمنی

أبـوحسن : فاعل

إلی الحسین : جار و مجرور متعلق به اوصی که به دلیل ضرورت شعری مقدم شده

 

و : حرف عطف

أوصی : فعل ماضی باب افعال و فاعل

قبله : ظرف (مفعول فیه برای اوصی) و ه مضاف الیه که به الحسین بر میگردد

الحسنا : مفعول به برای اوصی

و: حرف عطف

رب : حرف جر

جوهر : مجرور

علم : مضاف الیه

لو : حرف شرط غیرعامل

أبوح : فعل شرط و فاعل

بـه : جار و مجرور متعلق به ابوح

ل : حرف جواب ، جمله لقیـل لی أنـت ممن یعبـد الوثـنا ، جواب شرط

 

قیـل : فعل ثلاثی مجرد مجهول

لی : جار و مجرور متعلق به قیل

أنـت : مبتدا

ممن : جار و مجرور ، به محذوف ، خبر

یعبـد : فعل و ضمیر مستتر آن عائد صله و فاعل

الوثـنا : مفعول به

جمله یعبد الوثنا : صله برای من موصوله

جمله أنـتَ مِمَّن یَعبُـدُ الوَثَـنا ، محلا منصوب و نایب فاعل برای قیل

 

و : حرف عطف

ل : حرف تاکید

استحل : فعل ثلاثی مجرد ماضی استفعال

رجال : فاعل

صالحون : صفت

دم : مفعول به

ی : مضاف الیه

یـرون : فعل و فاعل

أقبـح : مفعول به

مـا : موصوله و مضاف الیه

یـأتون: فعل و فاعل (ضمیر عائد صله)

ه : مفعول به

جمله یاتونه صله برای ما

حسنـا : مفعول به دوم برای یرون

 

من گوهرهای دانشم را پنهان می‌سازم که نادانی حق را نبیند و ما را به فتنه دراندازد، پیش از من ابوالحسن (علی علیه السلام) و به حسین و قبل از او به حسن ، چنین وصیت کرده بود، چه بسیار گوهر دانشی که اگر افشا کنم، به من گفته می شود : تو از پرستندگان بت هستی و مردمان پارسایی خونم را مباح می‌دارند و این کار بسیار زشتی که انجام داده اند، زیبا می‌بینند.

 

حدیث شماره ۸۵

امام صادق علیه السلام:

اَلسَّخاءُ مِن أخلاقِ الأنبیاءِ، و هُوَ عِمادُ الإیمانِ، ولا یَکونُ مُؤمِنٌ إلاّ سَخیّا، ولا یَکونُ سَخیّا إلاّ ذو یَقینٍ وهِمَّةٍ عالیَةٍ ؛ لأِنَّ السَّخاءَ شُعاعُ نورِ الیَقینِ، ومَن عَرَفَ ما قَصَدَ هانَ عَلَیهِ ما بَذَلَ؛

مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ،ج7 ،ص 17-بحارالأنوار(ط-بیروت)، ج68، ص355

 

السخاءُ: مبتدا مرفوع                  

مِن اخلاق: جار و مجرور-مضاف           

الانبیاءِ: مضاف الیه

مِن اخلاق الانبیاء : خبر محلا مرفوع     

و: ربط

هو: مبدل و سخا مبدل منه- مبتدا  (و یا کل جمله عطف به جمله قبل در نتیجه واو عاطف)                      

عمادُ: مبتدا-مضاف

الایمان: مضاف الیه                   

 

 و:ربط

لا یکون: فعل مضارع منفی از افعال ناقصه

مومنٌ: اسم کان مرفوع              

 الاّ:  استثنا                                                                                                                                             سخیاً :خبر کان و منصوب

 

و لایکون سَخیاً : فعل و اسم یکون

ذو یقین: مضاف و مضاف الیه- خبر                

و: عاطف

هِمَّةٍ: معطوف و خبر

عالیةٍ: نعت  برای هِمَّةٍ

لأنَّ: لام تعلیل و أَنَّ حرف مشبة بالفعل

 

 

 

السخاءَ: اسم ان

شُعاعُ: اسم ان -مضاف

الیقین: مضاف الیه

مِن: از ادات شرط –مبتدا 

عَرفَ: فعل ماضی- فعل شرط-خبر –محلا مجزوم-هو فاعل

ما: موصول –مفعول به

قَصدَ: فعل ماضی –جمله صله

هان: فعل ماضی-جواب شرط درمحل جزم  - هو:فاعل

ما=موصول-مفعول به

بَذلَ: جمله صله –فعل ماضی- هو فاعل          

 

امام صادق علیه السلام فرمود:

سخاوت از اخلاق پیامبران و ستون ایمان است . هیچ مؤمنى نیست مگر آن که بخشنده است و تنها آن کس بخشنده است که از یقین و همّت والا برخوردار باشد ؛ زیرا که بخشندگى پرتو نور یقین است . هر کس هدف را بشناسد بخشش بر او آسان شود.

 

حدیث شماره ۸۴

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَلَیه السَّلام:‏

فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- إِنَّما یَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ-* قَالَ یَعْنِی بِالْعُلَمَاءِ مَنْ صَدَّقَ فِعْلُهُ قَوْلَهُ وَ مَنْ لَمْ یُصَدِّقْ فِعْلُهُ قَوْلَهُ فَلَیْسَ بِعَالِمٍ.

أصول الکافی / ترجمه مصطفوى، ج‏1، ص: 44

 

فِی قَوْلِ اللَّهِ :جار و مجرور متعلق به قال

اللهِ : مضاف الیه و مجرور

عَزَّ وَ جَلَّ- :جمله دعایی

إِنَّما :ادات حصر

یَخْشَى:فعل ناقص یایی

اللَّهَ :مفعول به یخشی و منصوب

مِنْ عِبادِهِ: جار و مجرور متعلق به یخشی 

الْعُلَماءُ : فاعل یخشی و مرفوع

 

قَالَ :فعل و فاعل

(یَعْنِی تا آخر حدیث، مفعول برای قال و محلا منصوب)

یَعْنِی ب: فعل

الْعُلَمَاءِ : فاعل یَعْنِی -لفظا مجرور محلا مرفوع

مَنْ :موصول- مبتدا محلا مرفوع

صَدَّقَ: فعل (فکر می کنم علت آمدن باب تفعیل، دلالت بر تکثیر است. یعنی یک بار نیست، مرتب اتفاق بیفتد که فعلش قولش را تصدیق کند).

 

فِعْلُ: فاعل صَدَّقَ 

هُ: مضاف الیه و مجرور

قَوْلَ: مفعول به صَدَّقَ و منصوب

هُ : مضاف الیه و مجرور

(صَدَّقَ فِعْلُهُ: جمله صله- هُ ضمیر عائد)

صَدَّقَ فِعْلُهُ قَوْلَهُ : خبر محلا مرفوع

 

وَ : عطف

مَنْ: شرطیه - مبتدا محلا مرفوع

لَمْ یُصَدِّقْ: فعل مجزوم

فِعْلُهُ: فاعل و مضاف الیه

 قَوْلَهُ : مفعول و مضاف الیه

(لَمْ یُصَدِّقْ فِعْلُهُ: جمله شرط ، لیس بِعالمٍ: جزای شرط)

 لَمْ یُصَدِّقْ فِعْلُهُ قَوْلَهُ: خبر محلا مرفوع

 

فَ: فاء جواب شرط

لَیْسَ: از افعال ناقصه (اسم لیس هو محذوف)

بِعَالِمٍ: خبر لیس لفظا مجرور محلا منصوب- بِ زائد

 

امام صادق علیه السلام:

درباره قول خداوند بلند مرتبه درآیه "همانا بندگان عالم او از خدا ترس دارند" فرمودند: عالم یعنی کسی که کردارش گفتارش را تصدیق کند و کسی که اینچنین نباشد عالِم نیست.

* سوره مبارکه فاطر/ 28

حدیث شماره ۸۳

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللّهِ علیه السلام:

 لَا خَیْرَ فِیمَنْ لَا یَتَفَقّهُ مِنْ أَصْحَابِنَا یَا بَشِیرُ إِنّ الرّجُلَ مِنْهُمْ إِذَا لَمْ یَسْتَغْنِ بِفِقْهِهِ احْتَاجَ إِلَیْهِمْ فَإِذَا احْتَاجَ إِلَیْهِمْ أَدْخَلُوهُ فِی بَابِ ضَلَالَتِهِمْ وَ هُوَ لَا یَعْلَمُ 
اصول کافى جلد 1 ص :40 روایة: 6

 

لَا: حرف نفی جنس

خَیْرَ: اسم لای نفی جنس، مبنی بر فتح، محلا منصوب

خبر لای نفی جنس: موجودٌ محذوف

فِیمَنْ: جار و مجرور متعلق به محذوف، مَن اسم موصول

لَا یَتَفَقّهُ مِنْ أَصْحَابِنَا: جمله صله، محلی از اعراب ندارد. عائد صله: هو مستتر در یتفقه

لَایَتَفَقّهُ: فعل (مضارع منفی) و فاعل مستتر هو

مِنْ أَصْحَابِ: جار و مجرور متعلق به محذوف؟

نا: مضاف الیه و محلا مجرور

 

یَا: حرف ندا

بَشِیرُ: منادای مفرد معرفه، مبنی بر رفع، محلا منصوب

إِنّ: حرف مشبهه بالفعل، مبنی بر فتح

الرّجُلَ: اسم إنّ، منصوب

مِنْهُمْ: جار و مجرور، متعلق به محذوف، صفت الرجل؟

إِذَا لَمْ یَسْتَغْنِ بِفِقْهِهِ احْتَاجَ إِلَیْهِمْ: خبر إنّ، محلا مرفوع

إِذَا: ظرف زمان شرطیه، مفعول فیه و محلا منصوب، متعلق به لم یستغن، مبنی بر سکون

لَمْ یَسْتَغْنِ بِفِقْهِهِ: مضاف الیه، محلا مجرور، جمله شرط

لَمْ: حرف جزم، مبنی بر سکون، عامل

یَسْتَغْنِ: فعل شرط (جحد) و فاعل مستتر هو

بِفِقْهِهِ: جار و مجرور، متعلق به لم یستغن، ضمیر هِ مضاف الیه، محلا مجرور

احْتَاجَ: فعل (جواب شرط) و فاعل مستتر هو

إِلَیْهِمْ: جار و مجرور متعلق به احتاج

 

فَ: حرف عطف

إِذَا: مانند قبلی

احْتَاجَ: فعل شرط و فاعل مستتر هو

إِلَیْهِمْ: مانند قبلی

أَدْخَلُو: فعل (جزاء شرط) و فاعل ضمیر بارز واو

هُ: مفعول به و محلا منصوب

فِی بَابِ: جار و مجرور متعلق به ادخلوه

ضَلَالَة: مضاف الیه و مجرور

هِمْ: مضاف الیه و محلا مجرور

 

وَ: واو حالیه

هُوَ لَا یَعْلَمُ: جمله حالیه، محلا منصوب

هُوَ: مبتدا، محلا مرفوع

لَا یَعْلَمُ: خبر، محلا مرفوع، فعل مضارع (منفی) و فاعل مستتر هو

 

امام صادق علیه السلام فرمودند:

هیچ خیری نیست در کسی از اصحاب ما که فهم دین ندارد. ای بشیر، همانا مردی از آنها (اصحاب ذکر شده) هنگامی که با فهم خودش بی نیاز نشود، به دیگران(مردم) نیاز پیدا می کند، پس هنگامی که به آنها نیازمند شد، او را وارد (باب، مسیر)گمراهی خود می کنند، در حالیکه او نمی فهمد.

 

حدیث شماره ۸۲

قال الامام الصادق علیه السلام:

مَنْ أَکْرَمَ فَقِیهاً مُسْلِماً لَقِیَ اللَّهَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ هُوَ عَنْهُ رَاضٍ وَ مَنْ أَهَانَ فَقِیهاً مُسْلِماً لَقِیَ اللَّهَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ

هُوَ عَلَیْهِ غَضْبَان

بحار الانوار-جلد2/ص44

  

مَنْ :مبتدا-موصول

أَکْرَمَ فَقِیهاً مُسْلِماً: صله- ضمیر مستتر عاید صله (مگر به عالم هر دینی فقیه گفته میشه که اینجا فقیه مسلمان رو ذکر کرده؟)

أَکْرَمَ :خبر محلا مرفوع

فَقِیهاً :مفعول به منصوب

مُسْلِماً : نعت منصوب

لَقِیَ :فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

اللَّهَ :مفعول به منصوب

یَوْمَ :مفعول فیه منصوب

الْقِیَامَةِ :مضاف الیه مجرور

 

وَ هُوَعَنْهُ رَاضٍ : جمله حال محلا منصوب

وَ : واو حالیه

هُوَ :مبتدا مرفوع

عَنْهُ :جار و مجرور متعلق به محذوف

رَاضٍ :خبر محلا مرفوع

 

وَ :عطف

مَنْ أَهَانَ فَقِیهاً مُسْلِماً لَقِیَ اللَّهَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ : همانند بالا

وَ هُوَ عَلَیْهِ غَضْبَان: جمله حالیه محلا منصوب

وَ :واو حالیه

هُوَ :مبتدا

عَلَیْهِ :جارومجرور متعلق به محذوف

غَضْبَان: خبر محلا مرفوع

 

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

کسى که فقیه مسلمانی را گرامى دارد روز قیامت خدا را در حالی دیدار میکند که از او راضی است و هر کس به فقیه مسلمان بی احترامی نماید خداوند را در روز قیامت در حالی ملاقات مینماید که بر او غضبناک است.

 

حدیث شماره ۸۱

قال الامام زین العابدین علیه السلام  :

یا مَن آنَسَ العارِفینَ بطُولِ (بطِیبِ) مُناجاتِهِ ، و ألبَسَ الخائفینَ ثَوبَ مُوالاتِهِ ، مَتى فَرِحَ مَن قَصَدَت سِواکَ هِمَّتُهُ ؟! و مَتى استَراحَ مَن أرادَت غَیرَکَ عَزیمَتُهُ ؟ ! 

میزان الحکمة ج 7 -عالیترین همّت ها

 

 

  

یا :حرف ندا (  نائب مناب فعل اُنادی می شود)

مَن :منادی محلاً منصوب ( چون مفعول به فعل محذوف اُنادی است ) ، موصول

آنَسَ العارِفینَ بطُولِ (بطِیبِ) مُناجاتِهِ: صله ، ضمیر ه در مُناجاتِهِ عائد صله /صله محلی از اعراب ندارد

آنَسَ:فعل ماضی باب مفاعله ، و فاعل هو مستتر

 العارِفینَ :مفعول به منصوب

بطُولِ (بطِیبِ) :جار و مجرور متعلق به آنَسَ

مُناجاتِهِ:مضاف الیه و مجرور، ه مضاف الیه

 

و :عطف

ألبَسَ:فعل ماضی و فاعل هو /کل جمله عطف به صله

الخائفینَ : مفعول به اول منصوب

ثَوبَ : مفعول به دوم منصوب

مُوالاتِهِ: مضاف الیه و مجرور، ه مضاف الیه

 

مَتى :ظرف زمان ، ادات استفهام

فَرِحَ : فعل ماضی

مَن :موصول ،مفعول به محلا منصوب

قَصَدَت سِواکَ هِمَّتُهُ: صله

قَصَدَت : فعل ماضی

سِواکَ :مفعول به  و مضاف الیه

هِمَّتُهُ :فاعل مرفوع ، ه مضاف الیه

 

و :عطف

مَتى : ظرف زمان ، از ادات استفهام

استَراحَ :فعل ماضی

مَن :مفعول به ، موصول

أرادَت غَیرَکَ عَزیمَتُهُ: صله

أرادَت :فعل ماضی ،

غَیرَکَ :مفعول به ، مضاف الیه

عَزیمَتُهُ : فاعل ، مضاف الیه

  

امام زین العابدین علیه السلام فرمود :

اى کسى که عارفان را به طول [یا به عِطر ]مناجاتش مأنوس کرد و جامه ولایت و دوستى اش را بر قامت ترسندگان پوشاند! کى شاد شود کسى که همّتش متوجّه جز تو باشد و چه وقت بیاساید کسى که عزم و اراده اش جز تو را خواهد!