قال ابی عبدالله علیه السلام:
اِنَّ مِن حَقیقَةِ الایمانِ اَن تُؤثِرَ الحَقَّ وَ اِن ضَرَّکَ عَلَى الباطِلِ وَ اِن نَفَعَکَ وَ اَن لا یَجوزَ مَنطِقُکَ عِلمَکَ؛
(بحارالانوار، ج 2، ص114)
اِنَّ: حرف مشبهة بالفعل – مبنی بر فتح- عامل
مِن: حرف جر- مبنی بر سکون- عامل
حَقیقَةِ: اسم- مصدر- جامد- مفرد- مونث- معرفه به اضافه- معرب/ مجرور به حرف جر- اسم إنّ محلا منصوب – جار و مجرور متعلق به یکون محذوف
الایمانِ: اسم- مشتق- مصدر باب افعال- مفرد- مذکر- معرفه به ال- معرب/ مضاف الیه و مجرور
اَن تُؤثِرَ الحَقَّ وَ اِن ضَرَّکَ عَلَى الباطِلِ وَ اِن نَفَعَکَ: خبر إنّ – محلا مرفوع
وَ اَن لا یَجوزَ مَنطِقُکَ عِلمَکَ: معطوف به خبر إنّ – محلا مرفوع
اَن: حرف ناصبه – عامل – مبنی بر سکون /
تُؤثِرَ: فعل – مضارع منصوب- مفرد مذکر مخاطب- ثلاثی مزید باب افعال- مهموز- متعدی/ فعل و فاعل ضمیر مستتر أنت
أن توثر: تأویل به مصدر می رود: إیثار الحق ... : ترجیح دادن حق
الحَقَّ:اسم- جامد – اسم مصدر- مفرد- مذکر- معرفه به ال- معرب/ مفعول به و منصوب
وَ: واو حالیه – غیرعامل- مبنی بر فتح
اِن: حرف شرط – عامل – مبنی بر سکون
ضَرَّ: فعل – ماضی – مفرد مذکر غایب- ثلاثی مجرد- مضاعف- متعدی/ فعل و فاعل ضمیر مستتر هو – فعل شرط محلا مجزوم
کَ: اسم- ضمیر متصل نصبی- مفرد مذکر مخاطب/ مفعول به و محلا منصوب
وَ اِن ضَرَّکَ: جمله حالیه (ذوالحال: الحق) – محلا منصوب
عَلَى: حرف جر- عامل- مبنی بر سکون
الباطِلِ: اسم- جامد – اسم مصدر- مفرد- مذکر- معرفه به ال- معرب/ مجرور به حرف جر – جار و مجرور متعلق به أن توثر
وَ اِن: مانند قبلی
نَفَعَ: فعل – ماضی – مفرد مذکر غایب- ثلاثی مجرد- سالم- متعدی/ فعل و فاعل ضمیر مستتر هو – فعل شرط محلا مجزوم
وَ اِن نَفَعَکَ: جمله حالیه (ذوالحال: الباطل) – محلا منصوب
کَ: مانند قبلی
وَ: حرف عطف- غیرعامل
اَن: مانند قبلی
لا : حرف نفی
یَجوزَ: فعل – مضارع منصوب منفی- مفرد مذکر غایب- ثلاثی مجرد- معتل(اجوف واوی) – متعدی/ فعل
أن لا یجوز: تأویل به مصدر می رود: عدم جواز؟
مَنطِقُ: اسم- جامد – مصدر میمی- مفرد- مذکر- معرفه به اضافه- معرب/ فاعل
کَ: اسم ضمیر متصل جری- مفرد مذکر مخاطب/ مضاف الیه و محلا مجرور
عِلمَ: اسم- جامد- اسم مصدر- مفرد- مذکر- معرفه به اضافه- معرب/ مفعول به و منصوب
کَ: مانند قبلی
امام صادق علیه السلام:
همانا از حقیقت ایمان این است که حق را اگر چه به ضررت باشد، بر باطل، اگر چه به نفعت باشد ترجیح دهی و دیگر اینکه گفتار تو از علمت تجاوز نکند.