حوزه علمیه کوچک ما

آموزش ادبیات عربی، منطق؛ فلسفه و عرفان اسلامی به نحو اجمالی و سبک سنتی حوزات علمیه

حوزه علمیه کوچک ما

آموزش ادبیات عربی، منطق؛ فلسفه و عرفان اسلامی به نحو اجمالی و سبک سنتی حوزات علمیه

۲۰ مطلب با موضوع «صرف و نحو :: تجزیه و ترکیب احادیث :: احادیث شماره 80-61» ثبت شده است

 عن مولانا اباجعفر محمد بن علی الباقر عن سیدنا و مولانا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :

ِإنَّ حَدِیثَ آلِ مُحَمَّدٍ، صَعْبٌ مُسْتَصْعَبٌ لَا یُؤْمِنُ بِهِ إِلَّا مَلَکٌ مُقَرَّبٌ أَوْ نَبِیٌّ مُرْسَلٌ أَوْ عَبْدٌ امْتَحَنَ الله قَلْبَهُ لِلْإِیمَانِ فَمَا وَرَدَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَدِیثِ آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله فَلَانَتْ لَهُ قُلُوبُکُمْ وَ عَرَفْتُمُوهُ، فَاقْبِلُوهُ وَ مَا اشْمَأَزَّتْ مِنْهُ قُلُوبُکُمْ وَ أَنْکَرْتُمُوهُ، فَرُدُّوهُ إِلَی الله وَ إِلَی الرَّسُولِ وَ إِلَی الْعَالِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ...

 الکافی: ج ۱، ص ۴۰۱

 

انَّ : حرف مشبهه باالفعل

حدیثَ : اسم انّ و منصوب

آلِ : مضاف الیه و مجرور

محمدٍ : مضاف الیه و مجرور

صعبٌ : خبر انَّ و مرفوع

مستعصب ٌ : خبر انَّ و مرفوع / به واو عطف محذوف

 

لَا یُؤْمِنُ : فعل و فاعل مستتر مضارع و مرفوع

بِهِ : جار و مجرور متعلق به لَا یُؤْمِنُ

إِلَّا : حرف استثنائ بدون اعراب

مَلَکٌ : مستثنی مفرَّغ /چون قبل از الّا مستثنی منه نیست ، در اینجا اعراب و نقش فاعل را میگیرد./ مرفوع

مُقَرَّبٌ : صفت ملک به تبعیت مرفوع

أَوْ نَبِیٌّ مُرْسَلٌ : أَو حرف عطف لذا نبیٌّ مرسلٌ مانند ملکٌ مقرَّبٌ

أَوْ عَبْدٌ : مانند بالا بنا به حرف عطف

 

امْتَحَنَ : فعل ماضی و مرفوع

الله : فاعل و مرفوع

قَلْبَ : مفعول به و منصوب

هُ : مضاف الیه و مجرور به اعراب محلی

لِلْإِیمَانِ : جار و مجرور متعلق به امتَحَنَ

فَ : حرف عطف

مَا : مای شرطیه

وَرَدَ : فعل ماضی مبنی و مجزوم به اعراب محلی (فعل شرط)

عَلَیْکُمْ : جار ومجرور متعلق به وَرَدَ

مِنْ حَدِیثِ : جار و مجرور متعلق به وَرَدَ

آلِ : مضاف الیه و مجرور

مُحَمَّدٍ : مضاف الیه و مجرور

صلی الله علیه و آله : جمله دعایی/بدون اعراب

 

فَلَانَتْ : فعل ماضی مبنی/اسم شرط با حرف عطف/ به اعراب محلی مجزوم

لَهُ : جار و مجرور متعلق به فلانَت

قُلُوبُ : فاعل و مرفوع

کُمْ : مضاف الیه و محلا مجرور

وَ عَرَفْتُمُو : با واو، عطف به فَلَانَتْ/ مجزوم (اسم شرط)جمله فعلیه

هُ : مفعول به و محلا منصوب

فَاقْبِلُو : فعل امر حاضر مجزوم به اعراب محلی/ جواب شرط

هُ : مفعول به و محلا منصوب

 

وَ مَا : مای شرطیه

اشْمَأَزَّتْ : اسم شرط (جمله فعلیه و مجزوم به اعراب محلی)

مِنْهُ : جار و مجرور متعلق به اشمَازَّت

قُلُوبُ : فاعل و مرفوع

کُمْ : مضاف الیه و محلا مجرور

 

وَ أَنْکَرْتُمُو : با واو عطف مانند اسم شرط و مجزوم به اعراب محلی

هُ : مفعول به و محلا منصوب

فَ رُدُّوا : فعل امر و مجزوم (جواب شرط) به اعراب محلی

هُ : مفعول به و منصوب به اعراب محلی

إِلَی الله : جار و مجرور متعلق به ردُّوا

وَ إِلَی الرَّسُولِ : با واو عطف مانند بالا

وَ إِلَی الْعَالِمِ : با واو عطف مانند بالا

مِنْ آلِ : جار و مجرور متعلق به رُدُّوه

مُحَمَّدٍ : مضاف الیه و مجرور

  

امام باقر علیه السلام فرمود:

 

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: به راستی حدیث آل محمّد، صعب است و مستصعب؛ بدان ایمان نیاورد جز فرشته ای مقرّب یا پیغمبری مرسل یا بنده ای که خدا دلش را به ایمان آزموده است.

 

آن چه از حدیث آل محمّد صلی الله علیه و آله به شما رسید و دلنشین شما گردید و آن را فهمیدید، پذیرا شوید؛ آن چه را دل شما نگرفت و آن را نفهمیدید، آن را به خدا و رسولش و به عالم از آل محمد صلی الله علیه و آله برگردانید...

قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :

یَا عَلِیُّ لَوْ لَا أَنْ تَقُولَ طَائِفَةٌ مِنْ أُمَّتِی فِیْکَ مَا قَالَتِ النَّصَارَى فِی عِیسَى بْنِ مَرْیَمَ لَقُلْتُ فِیکَ مَقَالًا لَا تَمُرُّ بِمَلَإٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ إِلَّا أَخَذُوا التُّرَابَ مِنْ تَحْتِ رِجلیک وَ فَضْلِ طَهُورِکَ یَسْتَشْفُونَ‏ بِهِمَا وَ لَکِنْ حَسْبُکَ أَنْ تَکُونَ مِنِّی وَ أَنَا مِنْکَ...

لمسترشد فی إمامة علی بن أبی طالب علیه السلام    ص : 603

  

 

یَا: حرف ندا؛

عَلِیُّ : منادا ؛

لَوْلَا:حرف شرط غیر جازم که امتناع جواب را به خاطر وجود شرط می رساند

أَنْ تَقُولَ: ان حرف ناصبه،تقول فعل مضارع منصوب به أن،با هم تاویل به مصدر می رود و می شود مبتدا و خبر لولا همیشه موجودٌ محذوف است (در تقدیر این بوده: لولا قولُ طائفهٍ من امتی فیکَ موجودٌ )

طَائِفَةٌ: فاعل ؛

مِنْ أُمَّتِی: من بیانیه جار و امتِ مجرور متعلق به محذوف، ی : مضاف الیه؛جمله بعد از طائفه (نکره) صفت است برای طائفه

فِیْکَ : جار و مجرور متعلق به تقول؛

 

مَا: موصول و مفعول به

قَالَتِ : فعل ؛

النَّصَارَى: فاعل؛

فی عِیسَى: جار و مجرور متعلق به قالت؛

بن : عطف بیان، در اصل ابن بوده و چون بین دو علم واقع شده الف آن افتاده،

مَرْیَمَ :مضاف الیه (چون غیر منصرف است جرش به فتحه می باشد)؛

لَقُلْتُ : لَ : حرف تاکید که در جواب لولا بر سر ماضی وجوباً می آید، قلتُ: فعل و فاعل،

فِیکَ: جار و مجرور متعلق به قلت؛

از قلت تا بهما جواب شرط (لولا) است؛

از فیک تا بهما محلا منصوب مفعول قلتُ؛

 

مَقَالًا : مفعول به ؛

لَا تَمُرُّ: فعل نفی و فاعل ؛

بِمَلَإٍ : جار و مجرور متعلق به تمر ؛

مِنَ الْمُسْلِمِینَ: من بیانیه، جار و مسلمین مجرور  متعلق به محذوف ، جمله بعد از ملاٍ صفت؛

إِلَّا : ادات حصر؛

أَخَذُوا : فعل و فاعل ؛

التُّرَابَ: مفعول به أخذوا ؛

مِنْ تَحْتِ : جار و مجرور متعلق به أخذوا؛

رِجلیک : رجلی : مضاف الیه  و ک : مضاف الیه ؛

 

وَ: عطف ؛

فَضْلِ : معطوف به تراب؛

طَهُورِکَ: طهور: مضاف الیه ؛ک : مضاف الیه؛

یَسْتَشْفُونَ‏: فعل و فاعل؛

بِهِمَا: جار و مجرور متعلق به یستشفون؛

"یستشفون بهما" جمله حال برای فاعل اخذوا ؛

وَ : حرف ربط ؛

لَکِنْ: حرف استدراک و حرف ربط؛

حَسْبُکَ : حسب : اسم فعل ؛ ک : مفعول ؛

أَنْ تَکُونَ: أن حرف ناصبه وتکون مضارع منصوب، أن تکون، تاویل به مصدر رفته فاعل حسب

مِنِّی: جار و مجرور متعلق به تکون؛

 

وَ: حرف ربط؛

أَنَا : مبتدا؛

مِنْکَ : جار و مجرور و متعلق به محذوف،خبر ؛

  

یاعلی ، اگر (بیم ) آن نبود که عده ای ازپیروان من درباره تو مطالبی ( غلوآمیز) بگویند که مسیحیان درباره عیسی بن مریم گفتند قطعا درباره تو سخنی می گفتم که (پس ازاین ) برهیچ گروهی ازمسلمانان گذر نکنی مگر اینکه خاک کفشت و باقیمانده آب وضویت را جهت شفای خود برگیرند و لکن برای تو بس است که تو ازمنی و من از تو...

 

امام علی علیه السلام:

لایَکمُلُ إیمانُ امریٍ حَتّی یُحِبَّ مَن أحَبَّ الله وَ یُبغِضُ مَن أبغَضَ اللهُ؛

شرح نهج البلاغه(ابن ابی الحدید)، ج18، ص51

  

لایکمُلُ: فعل مضارع منفی

ایمانُ: فاعل-مضاف

امری: مضاف الیه

حتّی: ان ناصبه را در تقدیر دارد و این تقدیر واجب است

یُحبَّ: فعل مضارع منصو ب-باب افعال

من : موصول مشترک

أحَبَّ: فعل ماضی- باب افعال

اللهُ: فاعل

أحَبَّ الله: جمله صله

من أحَبَّ الله:  فاعل برای یحب

 

 

یُبغضُ: مضارع مرفوع-باب افعال

من ابغَضَ الله: فاعل

ابغَضَ: فعل ماضی باب افعال          

الله: فاعل      ابغض الله:  جمله صله

  

امام علی علیه السلام می فرمایند:

ایمان هیچ کس کامل نمی شود مگر هر که را خدا دوست دارد دوست داشته باشد و آن که را خدا دشمن دارد دشمن داشته باشد.

 

عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ قَالَ:

قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عَلَیه السَّلام إِیَّاکَ وَ خَصْلَتَیْنِ فَفیهِما هَلَکَ مَنْ هَلَکَ إِیَّاکَ أَنْ تُفْتِیَ النَّاسَ بِرَأْیِکَ أَوْ تَدِینَ بِمَا لَا تَعْلَمُ.

أصول الکافی / ترجمه مصطفوى، ج‏1، ص: 52

  

قَالَ :فعل

لِی:جار و مجرور متعلق به قال

أَبُو: فاعل 

 

عَبْدِاللَّهِ :مرکب اضافی- مضاف الیه و مجرور

علیه السلام :جمله دعایی

إِیَّاکَ:مفعول به محلا منصوب (عامل آن محذوف است: إخذَر نفسَکَ من الخصلتَین- باب تحذیر)

( از إِیَّاکَ تا پایان جمله مفعول به برای قال و محلا منصوب)

 

وَ: عطف

خَصْلَتَیْنِ:مفعول به دوم، منصوب یه یاء

 

فَ:عطف

فِیهِمَا :جار و مجرور (ظرف) متعلق به هلک؟ (جار و مجرور مقدم بر فعل و فاعل شده است)

هَلَکَ :فعل و فاعل مستتر

(فِیهِمَا هَلَکَ): جزای شرط (مقدم بر جمله شرط شده است)

مَنْ :اسم ظرفیه شرطیه- مبتدا محلا مرفوع 

هَلَکَ: فعل شرط- خبر محلا مرفوع

 

إِیَّاکَ :مفعول به، عامل محذوف -مانند بالا

أَنْ تُفْتِیَ :فعل مضارع منصوب 

النَّاسَ:مفعول به أَنْ تُفْتِیَ و منصوب

بِرَأْیِکَ:جار و مجرور متعلق به تُفتی + مضاف الیه و محلا مجرور

أَوْ:حرف عطف

تَدِینَ: معطوف به أن تفتیَ و منصوب

بِمَا :جار و مجرور متعلق به تدینَ

لَا تَعْلَمُ: فعل نفی و فاعل  

  

عبد الرحمان بن حجّاج گفت امام صادق علیه السلام به من فرمودند:

از دو خصلت برحذر باش که هرکس هلاک شد (به وسیله) آن دو هلاک شد: برحذر باش از اینکه مردم را طبق رأی و نظر خودت فتوی دهی یا به آنچه نمی دانی تدیّن (اعتقاد دینی) پیدا کنی.

 

امام على علیه السّلام فرمودند:

قیلَ لِلعَبدِ الصّالِحِ لُقمانَ: أیُّ النّاسِ أفضَلُ ؟ قالَ: المُؤمِنُ الغَنِیُّ ، قیلَ: الغَنِیُّ مِنَ المالِ ؟ فَقالَ: لا ، ولکِنَّ الغَنِیَّ مِنَ العِلمِ الَّذی إنِ احتیجَ إلَیهِ اُنتُفِعَ بِعِلمِهِ ، وإنِ استُغنِیَ عَنهُ اُکتُفِى

بحارالانوار، ج 13، ص 421

 

قیلَ: فعل (ماضی مجهول)، مبنی بر فتح

لِلعَبدِ: جار و مجرور (متعلق به قیل)

الصّالِحِ: مضاف الیه و مجرور

لُقمانَ: عطف بیان یا بدل کل از کل برای عبد، در محل جر، (اسم غیرمنصرف)

أیُّ النّاسِ أفضَلُ: نائب فاعل برای قیل، محلا مرفوع

أیُّ: مبتدا (اسم استفهام)، مبنی بر ضم، محلا مرفوع

النّاسِ: مضاف الیه و مجرور

أفضَلُ: خبر ، مرفوع

 

قالَ: فعل و فاعل

المُؤمِنُ الغَنِیُّ: مفعول به برای قال، محلا منصوب

المُؤمِنُ: مبتدا و مرفوع

الغَنِیُّ: نعت (صفت برای مومن) و مرفوع

خبر محذوف است: المومن الغنی هو افضل؟

 

قیلَ: فعل

الغَنِیُّ مِنَ المالِ: نائب فاعل برای قیل، محلا مرفوع

الغَنِیُّ: مبتدا و مرفوع

مِنَ المالِ: جار و مجرور متعلق به الغنی

خبر: محذوف (الغنی من المال افضلُ؟)

فَ: حرف عطف، مبنی بر فتح

قالَ: فعل و فاعل (تا آخر جمله، مفعول به برای قال)

لا: حرف نفی، مبنی بر سکون

 

و: حرف عطف، مبنی بر فتح

لکِنَّ: حرف مشبهه بالفعل

الغَنِیَّ: اسم لکنَّ و منصوب

مِنَ العِلمِ: جار و مجرور متعلق به غنی

خبر لکنَّ: محذوف (لکنَّ الغنیَّ منَ العلمِ الذی ... افضلُ)

الذی تا آخر: جمله وصفیه برای برای الغنی، محلا منصوب)

الَّذی: بدل کل از کل ، مبنی بر سکون

إنِ: حرف شرط عامل، مبنی بر سکون

اُحتیجَ: فعل شرط (ماضی مجهول) محلا مجزوم

إلَیهِ: جار و مجرور متعلق به احتیج، هِ نائب فاعل و محلا مرفوع

اُنتُفِعَ: فعل جزاء شرط، ِفعل (ماضی مجهول) ، محلا مجزوم

بِعِلمِهِ: جار و مجرور متعلق به انتفع، هِ مضاف الیه و نائب فاعل، محلا مرفوع

 

و إنِ: گفته شد

استُغنِیَ: فعل شرط ، محلا مجزوم

عَنهُ: جار و مجرور (متعلق به استغنی) هُ نائب فاعل

اکتُفى: جواب شرط ، فعل و نائب فاعل؟ ، محلا مجزوم

(اگر به صورت اکتَفی (معلوم) خوانده شود، معنا درست تر به نظر می رسد: "به علم خودش اکتفا کند، قانع شود." ولی اگر بخواهیم مجهول بخوانیم، با توجه به اینکه فعل لازم است، باید متعدی به حرف جر شود و بعد مجهولش کنیم، یعنی به صورت اُکتُفِی بِکذا بیاید که اینجا اینطور نیست.) ؟

  

 به بنده ی صالح، لقمان، گفته شد: کدام یک از مردم با فضیلت ترند؟ گفت: «مؤمنِ غنی(توانگر)» . گفته شد: بی نیاز از مال؟ گفت: «نه؛ ولیکن برخوردار از دانشى که اگر به او نیاز شد، از دانشش سود برده شود و اگر از او بى نیاز شدند، خودش به آن اکتفا کند» .

 

قال رسول الله صلی الله علیه و آله:

طوبَی لِعبدٍ نظرَ الله الیهِ و هو یَبکی عَلَی خَطیئتهِ مِن خَشیَةِ اللهِ لَم یَطّلِع علی ذلکَ الذّنبِ غَیرُهُ

مستدرک الوسایل/جلد11/صفحه 241

  

طوبَی :مبتدا مرفوع

لِعبدٍ :جارو مجرور متعلق به محذوف-خبر محلا مرفوع

نظرَ:فعل ماضی

الله :فاعل مرفوع

الیهِ :جار و مجرور متعلق به نَظَرَ

 

و : حرف عطف عامل

هو :مبتدا و مرفوع- معطوف به "ه" در الیه ؟

یَبکی :خبر

عَلَی :حرف جر

خَطیئت:مجرور به حرف جر متعلق به یبکی

هِ: مضاف الیه مجرور

مِن :حرف جر

خَشیَةِ : مجرور به حرف جر متعلق به یبکی

اللهِ :مضاف الیه مجرور

 

لَم یَطّلِع : فعل مضارع مجزوم و فاعل هو مستتر

علی ذلکَ : مجرور به حرف جر متعلق به لم یطلع؟

الذّنبِ :عطف بیان یا بدل کل از کل-تابع ذلک و مجرور؟

غَیرُ:؟

هُ:مضاف الیه مجرور

  

خوشا به حال بنده ای که خدا به او مینگرد در حالی که آن بنده میگرید بر خطاییکه جز خدا کسی از آن با خبر نیست.

 

قالَ الإمامُ الکاظمُ علیه السلام:

ما قُسِّمَ بَیْنَ الْعِبادِ افْضَلُ مِنَ الْعَقْلِ، نَوْمُ الْعاقِلِ افْضَلُ مِنْ سَهَرِ الْجاهِلِ.

 تحف العقول: ص ۲۱۳

  

قالَ :فعل ماضی

الإمامُ : فاعل مرفوع

الکاظمُ :صفت الإمامُ ،مرفوع

علیه السلام: جمله دعایی است

علیه : جارو مجرور متعلق به یکون محذوف،خبرمقدم محلاً مرفوع

السلام: مبتدا مؤخر، مرفوع

 

ما : حرف نفی، غیر عامل ، مبنی بر سکون

قُسِّمَ :فعل ماضی مجهول (باب افعال)

بَیْنَ : مفعول فیه ، ظرف زمان دائم الاضافه

الْعِبادِ : مضاف الیه و مجرور

افْضَلُ :افعل تفضیل ، نائب فاعل مرفوع

مِنَ الْعَقْلِ : جار و مجرور متعلق به افْضَلُ

 

نَوْمُ :مبتدا ، مرفوع

الْعاقِلِ : مضاف الیه مجرور

افْضَلُ :خبر مرفوع

مِنْ سَهَرِ : جار و مجرور متعلق به افْضَلُ

الْجاهِلِ :مضاف الیه مجرور

  

چیزى با فضیلت‌تر و بهتر از عقل بین بندگان توزیع نشده است، تا جائى که خواب عاقل - هوشمند - بهتر از شب زنده‌دارى جاهل بى‌خرد است .

 

حضرت امیر المومنین صلوات الله و سلامه علیه به نقل از حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و سلم نقل کردند هر کس صبح کند و چهار نعمت را یاد نکند می ترسم که نعمت خداوند از او زایل گردد :

 

اَلحَمدُ لِلّهِ الَّذی عَرَّفَنی نَفسَهُ و لَم یَترُکنی عَمیانَ القَلبِ ، اَلحَمدُ لِلّهِ الَّذی جَعَلَنی مِن اُمَّة مُحَمَّدٍ

صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ ، اَلحَمدُ لِلّهِ الَّذی جَعَلَ رِزقی فی یَدَیهِ وَ لَم یَجعَل رِزقی فی اَیدی النّاسِ ،

اَلحَمدُ لُلّهِ الَّذی سَتَرَ ذُنوبی و عُیوبی فَلَم یَفضَحنی بَینَ الخَلایِقِ.

مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی

  

اَلحَمدُ : مبتدا و مرفوع

لِلّهِ : جار و مجرور متعلق به یکون محذوف/ خبر الحمدُ محلا مرفوع

الَّذی : اسم موصول/ صفت ؟چون پس از اسم معرفه (الله) آمده است/جمله بعد از آن صله

بوده و محلی از اعراب نداشته و مانند جمله معمولی ترکیب می شود.

عَرَّفَ : فعل ماضی و فاعل مستتر هو و مبنی

ی : مفعول به و محلا منصوب

نَفسَ : مفعول به دوم و منصوب به اعراب ظاهری

هُ : مضاف الیه و محلا مجرور

و لَم یَترُک : با واو عطف جمله صله برای الَّذی/فعل مجزوم به لم و اعراب ساکن

ی : مفعول به و محلا منصوب

عَمیانَ : حال و منصوب

القَلبِ : مضاف الیه و مجرور؟ (سوال : عمیان القلب صفت و موصوف نمی شود ؟ به معنی کوردل)

 

اَلحَمدُ لِلّهِ الَّذی : مانند بالا

جَعَلَ : فعل ماضی و محلا مرفوع

ی : مفعول به ومحلا منصوب

مِن اُمَّة : جار و مجرور متعلق به فعل جَعَلَ

مُحَمَّدٍ : مضاف الیه و مجرور به اعراب ظاهری

صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ : جمله معترضه دعایی محلی از اعراب ندارد.

{صلی : فعل و مرفوع، الله : فاعل و مرفوع، علیه : جار و مجرور متعلق به صلّی، آلِ : با واو عطف مجرور به حرف جر، هِ : مضاف الیه و محلا ؟ مجرور}

 

اَلحَمدُ لِلّهِ الَّذی جَعَلَ : دربالا ذکر شد.

رِزق : مفعول به و منصوب (سوال : نوع اعراب اینجا بواسطه اتصال به ی چگونه است ؟ظاهری که نیست و ایضا محلی...)

ی : مضاف الیه و محلا مجرور

فی یَدَی : جار و مجرور متعلق به جَعَلَ

ه : مضاف الیه و مجرور

لَم یَجعَل : فعل مضارع و مجزوم به لم(جمله صله با واو عطف برای الَّذی)

فی اَیدی : جار و مجرور متعلق به لَم یَجعَل

النّاسِ : مضاف الیه و مجرور

 

اَلحَمدُ لُلّهِ الَّذی : مانند بالا

سَتَرَ : فعل ماضی و محلا مرفوع

ذُنوب : مفعول به و منصوب

ی : مضاف الیه و محلا مجرور

عُیوبی : با واو عطف مانند ذُنوبی

فَ : حرف غیر عامل مبنی بر فتح

لَم یَفضَح : فعل مضارع مجزوم

ی : مفعول به و محلا منصوب

بَینَ : ظرف مکان و منصوب و از اسماء دائم الاضافه متعلق به( لم یفضَح )

الخَلایِقِ : مضاف الیه و مجرور

  

 

ستایش برای خداوندی است که خودش را به من شناساند و مرا کوردل وامگذارد.

 

ستایش برای خداوندی است که مرا از امت محمد صلی الله علیه و آله و سلم قرار داد.

 

ستایش برای خداوندی است که روزیم را در دو دست خودش (اختیار خودش)قرار داد و روزیم را در دستان مردم قرار نداد.

 

ستایش برای خداوندی است که گناهان و عیوب مرا بپوشاند و در بین مردمان مرا رسوا و مفتضح ننمود.

قال الحسن علیه السلام:

إِنّ أَحْسَنَ‏ الْحَسَنِ‏ الْخُلُقُ‏ الْحَسَنُ

الخصال- ج 1 ص29

 

إن: از حروف مشبه بالفعل

 أَحْسَنَ: اسم إن منصوب

الْحَسَنِ‏: مضاف الیه مجرور، ال: جنسیه

 

الْخُلُقُ‏ الْحَسَنُ : خبر إن محلا مرفوع

ال در الخُلق: جنسیه

الحسنُ: مضاف الیه و مجرور، ال: مُعرفه/عهدیه/ ذهنیه

  

امام حسن علیه السلام:

به درستی که بهترین نیکی ها، خلق و خوی نیکو است. 

 

شَتَّانَ مَا بَیْنَ عَمَلَیْنِ عَمَلٍ تَذْهَبُ لَذَّتُهُ وَ تَبْقَى تَبِعَتُهُ وَ عَمَلٍ تَذْهَبُ مَئُونَتُهُ وَ یَبْقَى أَجْرُهُ

نهج البلاغه – حکمت 121

 

شَتَّانَ : اسم فعل ماضی مبنی بر فتح است و محلی از اعراب ندارد

مَا : موصوله و فاعل اسم فعل شتان است ودر محل رفع می باشد

بَیْنَ عَمَلَیْنِ : بین از اسماء دائم الاضافه و ظرف متعلق به یکون محذوف ، جمله ظرف و متعلَق ِ آن تا عملین صله ما و ضمیر مستتر در یکون عائد صله

 

عَمَلٍ : بدل تفصیل از عملین است (بدل تفصیل به بدلی می گویند که اسم مجمل قبل از خود را تفصیل دهد)

تَذْهَبُ: فعل

جمله تذهب لذته صفت برای عمل است و محلا مجرور

لَذَّتُ: فاعل تذهب

هُ: مضاف الیه

 

و: حرف عطف

تَبْقَى: فعل

تَبِعَتُ: فاعل

هُ : مضاف الیه

جمله وَ تَبْقَى تَبِعَتُهُ معطوف است بر جمله تذهب لذته و محلا مجرور

 

و : حرف عطف

عَمَلٍ : معطوف بر عمل اولی می باشد

تَذْهَبُ: فعل

مَئُونَتُ: فاعل

هُ : مضاف الیه

تَذْهَبُ مَئُونَتُهُ صفت برای عمل دوم و جمله محلا مجرور

و : حرف عطف

یَبْقَى أَجْرُهُ : معطوف بر صفت عمل دوم و محلا مجرور

یَبْقَى: فعل

أَجْرُ: فاعل

هُ : مضاف الیه

 

چقدر دور می باشد آنچه میان دو عمل است، عملی که لذت آن می رود و تبعات آن می ماند و عملی که دشواری آن می رود و پاداش آن می ماند.

 

امام علی علیه السلام:

اِجْعَلِ الدِّینَ کَهْفَکَ و َالْعَدْلَ سَیْفَکَ تَنْجُ مِنْ کُلِّ سوءٍ وَ تَظْفَرْ عَلى کُلِّ عَدُوٍّ؛

مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج11ص319-تصنیف غررالحکم و دررالکلم،ص86

 

إجعل: فعل امر حاضر-از افعال قلوب

الدینَ: مفعول به و منصوب

کهفَ:مفعول به 2 -مضاف               

ک: مضاف الیه

و:عاطف

العدلَ: مفعول به عطف به دین

سیفک: مضاف و مضاف الیه    سیف: مفعول به 2- عطف به کهف

تَنجُ:فعل مضارع 

من: از حروف جر                

کُل: دایم الاضافه- مجرور-مضاف

سوءٍ:مضاف الیه                  

و:ربط

 

تَظفَر: فعل مضارع مجزوم

علی:از حروف جاره               

کل:مضاف

عَدّوٍ: مضاف الیه

  

دین را پناهگاه و عدالت را اسلحه خود قرار ده تا از هر بدى نجات پیدا کنى و بر هر دشمنى پیروز گردى.

 

(ارسالی از مریم)

رسول الاعظم صلی الله علیه و آله:

مَن جاءَ أجَلُهُ و هو یَطلـُبُ العلمَ لِیُحییَ بِهِ الإسلامَ لَم یَفضَلهُ النبیّونَ إلّا بِدَرَجةٍ

مرآة العقول-ج 7- ص 466

 

  

مَن :مبتدا محلا مرفوع

(جاءَ هُ أجَلُهُ): خبر محلا مرفوع

جاءَ :فعل

 

هُ : مفعول به محلاً منصوب؟ (با توجه به اینکه جاء فعل لازم است چطور مفعول پذیرفته است؟؟)

أجَلُ: فاعل جاء و مرفوع

هُ: مضاف الیه محلاً مجرور

 

و: واو حالیه

(هو یَطلـُبُ العلمَ لِیُحیی بِهِ الإسلامَ): حال محلا منصوب

هو:مبتدا محلا مرفوع

 

)یطلـُبُ العلمَ لِیُحیی بِهِ الإسلامَ ): جمله خبریه محلا مرفوع

یَطلـُبُ : فعل و فاعل مستتر هو

العلمَ:مفعول به یطلب و منصوب

لِیُحییَ بِ: فعل مضارع منصوب- باب افعال متعدی دو مفعولی

هِ: مفعول به لیحییَ محلا منصوب- مرجع العلم

الإسلامَ: مفعول به 2 و منصوب

 

 لَم یَفضَل:فعل مجزوم

هُ:مغعول به لم یفضل محلا منصوب

النبیّونَ:فاعل لم یفضل و مرفوع به واو

إلّا :ادات حصر

بِدَرَجةٍ: جار و مجرور متعلق به لم یفضل

  

رسول خدا صلی الله علیه و آله:

کسی که مرگش فرا برسد در حالیکه در طلب علمی باشد که به وسیله آن اسلام را زنده کند، پیامبران (تنها) یک درجه نسبت به او برتری دارند.

 

 

امام صادق علیه السلام:

مَا کَلَّمَ رَسولُ اللّهِ صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله العِبادَ بِکُنهِ عَقلِهِ قَطُّ، قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : اِنّا مَعاشِرَ النبیاءِ اُمِرنا اَن نُـکَلِّمَ النّاسَ عَلى قَدرِ عُقولِهِم
اصول کافى، ج 1 ، ص 23

  

مَا: حرف نافیه، غیرعامل، مبنی بر سکون

کَلَّمَ: فعل (مبنی بر فتح)

رَسولُ: فاعل و مرفوع

اللّهِ: مضاف الیه و مجرور

صلّی: فعل (مبنی بر سکون)

‏الله: فاعل و مرفوع

‏علیه: جار و مجرور متعلق به صلّی

‏و: حرف عطف

‏آل: معطوف به ضمیر ه در علیه

ه: مضاف الیه، محلا مجرور

صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله: جمله معترضه ، محلی از اعراب ندارد.

العِبادَ: مفعول به و منصوب

بِکُنهِ: جار و مجرور متعلق به کلّم

عَقلِ: مضاف الیه و مجرور

هِ: مضاف الیه و محلا مجرور

قَطُّ: ظرف زمان (مفعول فیه) متعلق به "ما کلّم"  (توضیح: قطّ ظرف زمان برای گذشته است و اختصاص به نفی دارد) مبنی بر ضمه و محلا منصوب

 

قَالَ: فعل (مبنی بر فتح)

رَسُولُ اللّهِ صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله: مانند قبل

اِنّا: إنّ (حرف مشبهه بالفعل) + نا (اسم إنّ و محلا منصوب)

مَعاشِرَ: بدل کل از کل برای "نا"

النبیاءِ: مضاف الیه و مجرور

اُمِرنا اَن نُـکَلِّمَ النّاسَ عَلى قَدرِ عُقولِهِم: خبر إنّ و محلا مرفوع

اُمِرنا: فعل و ضمیر نا نائب فاعل

اَن نُـکَلِّمَ: فعل و فاعل ضمیر مستتر نحن، مصدر موول: مکالمه؟ مفعول به برای امرنا

النّاسَ: مفعول به و منصوب

عَلى قَدرِ: جار و مجرور متعلق به نکلّم

عُقولِ: مضاف الیه و مجرور

هِم: مضاف الیه و محلا مجرور
  

امام صادق علیه السلام:

رسول خدا (درود خداوند بر او و خاندان او باد) هرگز با بندگان به اندازه (حقیقت و نهایت) عقل خودش سخن نگفت، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: همانا به ما گروه پیامبران فرمان داده شده که با مردم به اندازه عقل های خودشان سخن بگوییم.

 

امیرالمومنین علیه السّلام به حضرت خضر علیه السلام فرمودند کلمه ای حکمت آمیز بگو.

ایشان فرمودند:

مَا أَحْسَنَ تَوَاضُعَ اَلْأَغْنِیَاءِ لِلْفُقَرَاءِ طَلَباً لِمَا عِنْدَ اَللَّهِ وَ أَحْسَنُ مِنْهُ تِیهُ اَلْفُقَرَاءِ عَلَى اَلْأَغْنِیَاءِ اِتِّکَالاً عَلَى اَللَّهِ 

 

سپس حضرت خضر گفتند که این کلام باید با آب طلا نوشته شود.

حکمت 398 نهج البلاغه

  

مَا أَحْسَنَ : فعل تعجب

تَوَاضُعَ :متعجب منه منصوب- مفعول به برای فعل تعجب

اَلْأَغْنِیَاءِ :مضاف الیه مجرور

لِلْفُقَرَاءِ :جار و مجرور متعلق به تواضع؟

طَلَباً :تمییز منصوب؟

لِ:حرف جر

مَا :اسم موصول-مبتدا مرفوع

عِنْدَ اَللَّهِ :خبر محلا مرفوع

عِنْدَ: ظرف مکان-مفعول فیه

اَللَّهِ: مضاف الیه مجرور

 

وَ :حرف عطف

أَحْسَنُ :مبتدا مرفوع

مِنْهُ :جار و مجرور متعلق به احسن ؟

تِیهُ الفقرا علی الاغنیا :خبر محلا مرفوع

اَلْفُقَرَاءِ :مضاف الیه مجرور

عَلَی اَلْأَغْنِیَاءِ :جار و مجرور- تعلق؟

اِتِّکَالاً : تمییز منصوب

عَلَى اَللَّهِ :جار و مجرور متعلق به اتکالا

 

چه نیکو است فروتنى توانگران با درویشان براى بدست آوردن پاداشى که نزد خدا مى باشد، و نیکوتر از آن بى اعتنائى و سرفرازى درویشان است با توانگران بجهت اعتماد بخدا.

الإمامُ الصّادقُ علیه السلام :

إذا أوَیتَ إلى فِراشِکَ فانظُرْ ما سَلَکتَ فی بَطنِکَ و ما کَسَبتَ فی یَومِکَ ، واذکُرْ أ نَّکَ مَیِّتٌ وأنَّ لکَ مَعادا .

بحار الأنوار : 76 / 190 / 21 منتخب میزان الحکمة : 574  

  

إذا : ظرف زمان شرطیه، مبنی بر سکون، محلا منصوب، مفعول فیه، متعلق به أوَیتَ

أوَیتَ: فعل و فاعل تَ ، جمله مضاف الیه اذا

إلى :حرف جر عامل

فِراشِکَ :مجرور به حرف جر ، و کاف مضاف الیه و مجرور 

 

فانظُرْ : فاء جواب شرط(جزاء) ، فعل امر و فاعل (انت)

ما : موصول ، مفعول به محلاً منصوب

سَلَکتَ : فعل ماضی و فاعل تَ ، (جمله صله محلی از اعراب ندارد) 

 

فی بَطنِکَ: جارو مجرور متعلق به سَلَکتَ ، کاف مضاف الیه

 

و:عطف

ما کَسَبتَ فی یَومِکَ : معطوف به جمله قبل

ما : موصول ، مفعول به محلاً منصوب

کَسَبتَ : فعل و فاعل تَ ، (جمله صله محلی از اعراب ندارد)

فی یَومِکَ : جارو مجرور متعلق به کَسَبتَ،یَوم ظرف زمان ، کاف مضاف الیه 

 

واذکُرْ :واو عطف ، فعل امر و فاعل (انت)

أ نَّکَ : أ نَّ حروف مشبهه ، کاف اسم انَّ محلاً منصوب

مَیِّتٌ : خبر انَّ مرفوع

و:عطف

أنَّ: أ نَّ حروف مشبهه

لکَ: جار و مجرور متعلق به محذوف خبر انَّ محلاً مرفوع

مَعادا :اسم انَّ منصوب   ( فکرمی کنم بخاطر عظمتش و توجه بیشتر به معاد نکره آمده)

 

امام صادق علیه ‏السلام :

هرگاه در بسترت جاى گرفتى ، بیندیش که در آن روز چه غذایى روانه شکم خود کرده ‏اى و چه به دست آورده‏ اى و به یاد آر که خواهى مرد و معادى در پیش دارى .

 

دعای سلامتی قطب عالم وجود حضرت صاحب الامر و الزمان صلوات الله و سلامه علیه :

اَللّهمَّ کُن لِوَلیِّکَ الحُجَّهِ بنِ الحَسَنِ صَلَواتُکَ علیهِ وَ عَلی آبائِهِ فی هذِهِ السّاعَهِ وَ فی کُلِّ ساعَهِ وَلیّاً و حافِظاً و قائِداً و ناصِراً و دلیلاً و عیناً حتّی تُسکِنَهُ أرضَکَ طَوعاً وَ تُمَتِّعَهُ فیها طَویلاً

 

اَللّهمَّ : منادای علم مبنی بر ضم (اللهُ) م مشدد بجای (یا)

کُن : فعل امر ، فاعل انت مستتر

لِوَلیِّ : جار و مجرور - متعلق به فعل کن

کَ : مضاف الیه محلا مجرور/ لولیک گروه مضاف الیه متعلق به کن

الحُجَّهِ : بدل کل از ولی- تابع اعراب ولی مجرور است

بنِ : مضاف الیه و مجرور

الحَسَنِ : مضاف الیه و مجرور

الحُجَّهِ بنِ الحَسَنِ : گروه مضاف الیهی بدل کل از ولی

صَلَواتُکَ : مبتدا و مرفوع- ک :مضاف الیه و مجرور

علیهِ : جار و مجرور / با همدیگر خبر صلواتک و محلا مرفوع

وَ عَلی آبائِهِ : جار و مجرور و مضاف الیه و با واو عطف (گروه مضافی ) خبر صلواتک و محلا مرفوع

 

صَلَواتُکَ علیهِ وَ عَلی آبائِهِ : جمله معترضه برای (حجه) بدون اعراب

 

 

فی هذه : جار و مجرور متعلق به کن

الساعه : مضاف الیه و مجرور

فی کُلّ :ِ جار و مجرور با واو عطف متعلق به کن

ساعَهٍ : مضاف الیه و مجرور

وَلیّاً و حافِظاً و قائِداً و ناصِراً و دلیلاً و عیناً : همگی با واو عطف خبر (کن) و منصوب

 

حتّی تُسکِنَ : فعل مضارع منصوب به ادات نصب (حتی)

هُ : مفعول به و محلا منصوب

أرضَ : مفعول فیه و منصوب

کَ : مضاف الیه و محلا مجرور

طَوعاً : حال و منصوب/ ذوالحال ضمیر(ه)

 

 

و تُمَتِّعَ : فعل مضارع منصوب با واو عطف و (حتی) محذوف

هُ : مفعول به و محلا منصوب

فیها : جار و مجرور متعلق به تُمَتِّعَ

طَویلاً : حال و منصوب/ ذوالحال ضمیر(ه)

 

 خدایا، ولىّ‏ ات حضرت حجّه بن الحسن،
که درودهاى تو بر او و بر پدرانش باد، در این لحظه و در تمام لحظات سرپرست و نگاهدار و راهبر و یارى گر و راهنما و دیدبان باش، تا او را به صورتى که خوشایند اوست ساکن زمین گردانیده،و مدّت زمان طولانى در آن بهره‏ مند سازى.

قال الامام  الحسین علیه السلام:

... فَقَالَ‏ اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْکَرْبِ وَ الْبَلَاءِ...

لهوف، سید بن طاووس، ص 80- 81

 

 

فَ: حرف موصول

قالَ: فعل- فاعل مستتر هو

اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْکَرْبِ وَ الْبَلَاءِ : مفعول قال

 

اللهّمََ: منادا

إنّ: حرف مشبه بالفعل

ی: اسم إنّ محلا منصوب

أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْکَرْبِ وَ الْبَلَاءِ: خبر إنّ محلا مرفوع

 

أَعُوذُ: فعل

بِکَ: جار و مجرور متعلق به اعوذ

مِنَ الْکَرْبِ:جار و مجرور متعلق به اعوذ

وَ: ربط

الْبَلَاءِ: معطوف به الکرب

 

امام حسین علیه السلام فرمودند:

... پروردگارا، همانا من پناه می برم به تو از مصیبت و بلا...

 

امام على علیه السلام :

إِنَّ اللّه‏َ فَرَضَ الجِهادَ وَ عَظَّمَهُ و َجَعَلَهُ نَصرَهُ و َناصِرَهُ. و َاللّه‏ِ ما صَلُحَت دُنیا و َلا دینٌ إِلاّ بِهِ؛

الکافی (ط-الاسلامیه) ج5،ص 8 - وسائل الشیعه، ج15، ص15

 

إن:حروف مشبه بالفعل

الله:اسم إن و منصوب

فَرضَ: خبر إن و مرفوع

الجهاد: مفعول به فَرضَ

 

و: ربط

عَظّمََ: : خبر 2         

ه: مفعول به- مرجع آن جهاد

جَعلَ: خبر3

ه:مفعول به-مرجعش جهاد

نَصر: مصدر          ه:مفعول مصدر-مرجعش جهاد

ناصر: اسم فاعل        ه:مفعول ناصر

 

و: از حروف جر -سوگند

ما: نافیه

صَلُحت: فعل

دنیا: فاعل صَلُحت

لا: نفی              

دینٌ: فاعل صَلُحت

الّا:از حروف استثنا

به: از حروف جر- سببیت    

 


در حقیقت خداوند جهاد را واجب گردانید و آن را بزرگداشت و مایه پیروزى و یاور خود قرارش داد. به خدا سوگند کار دنیا و دین جز با جهاد درست نمی‏شود.

 

(ارسالی از مریم)

امام صادق علیه السلام :

رُبَّمَا تَرَکَ بَعْضُ شِیعَتِنَا فِی افْتِتَاحِ أَمْرِهِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ- فَیَمْتَحِنُهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِمَکْرُوهٍ لِیُنَبِّهَهُ عَلَى شُکْرِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى وَ الثَّنَاءِ عَلَیْهِ وَ یَمْحَقَ عَنْهُ وَصْمَةَ تَقْصِیرِهِ عِنْدَ تَرْکِهِ قَوْلَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم‏

 

بحارالانوار(ط-بیروت) ج 89 ، ص 232 ، ح 14

 

 

 

رُبَّما: رُبّ: حرف جر ، ما:کافه زائده (اضافه شدن مای کافه، ربّ را از عمل اسقاط می کند و می توان آن را بر سر فعل وارد کرد- حروف جر تنها بر سر اسم وارد می شوند-).

تَرَکَ: فعل

بَعضُ: فاعل تَرکَ

شیعَتِنا: مضاف الیه و مجرور + نا: مضاف الیه محلا مجرور

 

فِى افْتِتاحِ: جار و مجرور متعلق به تَرکَ

أَمرِهِ: مضاف الیه و مجرور + ه: مضاف الیه محلا مجرور

(فی افتتاح امره) : مفعول فیه و محلا منصوب

 

بِسمِ: جار و مجرور (بِ+ اسمِ)

اللّهِ:مضاف الیه و مجرور

الرَّحمنِ:نعت برای الله به تبعیت مجرور

الرَّحیمِ:نعت برای الله به تبعیت مجرور

(بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ) : مفعول به تَرکَ محلا منصوب

 

فَـ:حرف عطف

یَمْـتَحِنَ :فعل (باب افعال)

هُ: مفعول به و محلا منصوب

اللّه ُ: فاعل یمتحنُ

عزّ و جلّ: جمله معترضه برای الله- محلی از اعراب ندارد

بِمَکْروهٍ:جار و مجرور متعلق به یَمْـتَحِنَ

 

لِ: از حروف ناصبه

یُـنَـبِّهَ: فعل مضارع منصوب و فاعل مستتر هو

هُ: مفعول به و محلا منصوب

 

عَلى شُکرِ:جار و مجرور متعلق به یُـنَـبِّهَ

اللّه ِ :مضاف الیه و مجرور

تَبَارَکَ وَ تَعَالَى: جمله معترضه برای الله- محلی از اعراب ندارد

 

وَ :حرف عطف

الثَّناءِ: معطوف به شکرِ و مجرور

عَلَیهِ: جار و مجرور متعلق به الثَّناءِ (مصدر)

 

 

و:حرف عطف

یَمحَقُ:فعل و فاعل مستتر هو

عنه:جار و مجرور متعلق به یَمحَقُ

وَصْمَةَ: مفعول به یمحق و منصوب (مصدر وَصَمَ)

تَقصیرِهِ: مضاف الیه و مجرور+ مضاف الیه محلاً مجرور

عِندَ: از اسماء دائم الاضافه

تَرکِ:مضاف الیه مجرور

هِ:فاعل ترک (مصدر) محلا مرفوع

قَولَ :مفعول به ترک (مصدر) و منصوب

(بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم) : مضاف الیه و محلا مجرور

 

 

چه بسا که یکى از شیعیان ما در آغاز کارى، بسم الله‏ الرحمن الرحیم را ترک کند پس خداوند بلند مرتبه، او را به مکروهی امتحان کند تا به شکر و ثناى الهى متوجّه گردد و رسوایی کوتاهیش را در گفتن بسم الله‏ الرحمن الرحیم‏، محو کند.

 

 

عَن الرّضا علیه السلام :

اِنَّ زُوّارَ قَبْرى لَأَکْرَمُ الْوُفُودِ عَلَى اللّه‏ِ یَوْمَ الْقِیامَةِ، وَ ما مِنْ مُؤْمِنٍ یَزُورُنى فَیُصیبُ وَجْهَهُ مِنَ الْماءِ اِلاّ حَرَّمَ اللّه‏ُ تَعالى جَسَدَهُ عَلَى النـّارِ.

عیون اخبار الرضا علیه السلام ، ج 2، ص 248

 

اِنَّ: حرف مشبهة بالفعل – عامل – مبنی بر فتح

زُوّارَ: اسم – غیرمصدر – مشتق (اسم فاعل) – جمع مکسر (زائر) – مذکر- معرفه به اضافه - معرب/ اسم إن

قَبْر: اسم – غیرمصدر – جامد – مفرد – مذکر – معرفه به اضافه- معرب/ مضاف الیه

ى: اسم- ضمیر متکلم وحده/ مضاف الیه

ل: حرف تاکید؟ - غیرعامل – مبنی بر فتح

َأَکْرَمُ: اسم- غیرمصدر- مشتق (اسم تفضیل) – مفرد – مذکر – معرفه به اضافه – معرب/ خبر إن

الْوُفُودِ: اسم- غیرمصدر – مشتق (اسم فاعل) – جمع مکسر (وافد) – مذکر – معرفه به ال – معرب/ مضاف الیه

عَلَى: حرف جر- عامل/ جار و مجرور متعلق به الوفود

اللّه: لفظ جلاله / مجرور به حرف جر

یَوْمَ: اسم – غیرمصدر – جامد – مذکر – معرفه به اضافه – معرب / ظرف زمان، مفعول فیه برای الوفود؟

الْقِیامَةِ: اسم – مصدر – جامد – مونث – معرفه به ال- معرب / مضاف الیه

 

وَ: حرف عطف

ما: مای شبیه به لیس

مِنْ: حرف جر زائده؟

مُؤْمِنٍ: اسم – غیرمصدر – مشتق (اسم فاعل) – مذکر – نکره – معرب / مجرور به حرف جر

یَزُورُنى: جمله وصفیه برای مومن

یَزُورُ: فعل – مضارع – مفرد مذکر غایب- ثلاثی مجرد- معتل (اجوف واوی) - متعدی/ فعل و فاعل ضمیر مستتر هو

نی: نون وقایه – ی ضمیر متکلم وحده – مفعول به و محلا منصوب

 

فَ: حرف عطف

یُصیبُ: فعل – مضارع – مفرد مذکر غایب- ثلاثی مزید (باب افعال) – معتل (اجوف واوی) – متعدی/ فعل - معطوف به یزورنی  

وَجْهَ: اسم- غیرمصدر – جامد – مذکر- معرفه به اضافه – معرب/ مفعول به

هُ: ضمیر متصل جری / مضاف الیه

مِنَ: حرف جر

الْماءِ: اسم- غیرمصدر- جامد – مذکر (اء جزء حروف اصلی آن است و زائد نیست) – معرفه به ال – معرب / فاعل و محلا مرفوع و لفظا مجرور به حرف جر

 

اِلاّ: ادات حصر

حَرَّمَ اللّه‏ُ تَعالى جَسَدَهُ عَلَى النـّارِ: خبر ما شبیه لیس – محلا منصوب

حَرَّمَ: فعل – ماضی – مفرد مذکر غایب- ثلاثی مزید (باب تفعیل) – سالم – متعدی / فعل

اللّه: لفظ جلاله / فاعل

تَعالى: فعل – ماضی – غیرمتصرف – مفرد مذکر غایب- ثلاثی مزید (باب تفاعل) – معتل (ناقص واوی) – لازم – معلوم / فعل – جمله وصفیه برای الله؟

جَسَدَ:اسم – غیرمصدر – جامد – مذکر – معرفه به اضافه – معرب / مفعول به

هُ: ضمیر متصل جری / مضاف الیه و محلا مجرور

عَلَى: حرف جر/ جار و مجرور متعلق به حرّم

النـّارِ: اسم – غیرمصدر – جامد – مونث معنوی – معرفه به ال- معرب / مجرور به حرف جر

 

امام رضا علیه السلام می فرمایند:

همانا زائران قبر من قطعا گرامی ترین وارد شوندگان بر خداوند در روز قیامت هستند و هیچ مومنی نیست که من را زیارت کند؛ پس آبی (اشکی) بر چهره اش بنشیند مگر اینکه خداوند تعالی بدن او را بر آتش حرام می کند.