حدیث شماره ۹

قال الصادق علیه السلام:

المومِنُ بَینَ مَخافَتَین ذَنبٍ قَد مَضی لایَدری ما یَصنَعُ اللهُ فیه و عُمرٍ قَد بَقِیَ لایَدری ما یَکتَسبُ فیه مِن المَهالِکِ فهو لایُصبحُ إلّا خائِفاً و لایُمسی إلّا خائفاً ولا یُصلِحُهُ إلّا الخَوفُ

بحار الانوار ج 75 صفحه 262

 

 

المومن : اسم فاعل ، مصدر ، مشتق، مفرد مذکر، معرفه ، معرب، ثلاثی مزید باب افعال /مبتدا و مرفوع

بین : اسم دائم الاضافه – جامد/ظرف (متعلق به یکون محذوف) جمله "یکون بین مخافتین" خبر و محلا مرفوع

مخافتین: اسم ، مشتق، مثنی مونث، معرفه، معرب / مضاف الیه

ذنب: اسم ، مصدر، جامد، مفرد مذکر ، نکره ، معرب / بدل بعض از کل مخافتین

قد: حرف تقریب

مضی: فعل ماضی نقلی، مفرد مذکر غایب، لازم، معلوم / فعل و فاعل "قدمضی" جمله فعلیه در محل جر صفت ذنب

لایدری: فعل نفی ، مفرد مذکر غایب، متعدی، معلوم / فعل و فاعل ضمیر مستتر که به مومن بر می گردد

 

ما: اسم استفهام، مبنی برسکون در محل نصب / مفعول برای یصنع (چون اسم استفهام در صدر جمله آمده بر فعل مقدم شده است)

یصنع : فعل مضارع، مفرد مذکر غایب ، متعدی، معلوم / فعل

الله : لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم ــ  معرب/فاعل

فی: حرف جر، مبنی بر سکون، عامل ، محلی از اعراب ندارد

ه : ضمیر متصل برای مفرد مذکر غایب، معرفه، مبنی/مجرور

مایصنَعُ اللهُ فیه: جمله فعلیه در محل نصب مفعول لایدری

جمله لایَدری ما یَصنَعُ اللهُ فیه صفت دوم ذنب محلا مجرور

 

و: حرف عطف، غیر عامل، مبنی بر فتح

عمر: اسم، جامد، مفرد مذکر، نکره، معرب /معطوف بر ذنب

قدبقی: فعل، ماضی نقلی، مفرد مذکر غایب، لازم، معلوم/جمله فعلیه در محل جر صفت عُمر

ما : اسم استفهام، مبنی برسکون در محل نصب / مفعول مقدم یکتسب

یکتسب: فعل مضارع (باب افتعال)، مفرد مذکر غایب، متعدی، معلوم/ فعل و فاعل ضمیر مستتر عائد به مومن

فیه : جار و مجرور متعلق به یکتسب

من: حرف جر، مبنی بر سکون، عامل

المهالک: اسم ، مصدر، مشتق، جمع مکسر، مذکر، معرفه، معرب / مجرور، جار و مجرور متعلق به یکتسب

ف: حرف عطف، غیر عامل ، مبنی بر فتحه

هو: ضمیر، مفرد مذکر غایب/مبتدا

لایصبح: از افعال ناقصه، مضارع، مفرد مذکر غایب / فعل، ضمیر مستتر هو در آن، اسم فعل ناقصه و محلا مرفوع است

-         جمله "لا یصبح إلا خائفا" خبر "هو" است.

إلا : ادات استثناء مفرغ

خائفا: اسم فاعل، مشتق، مفرد مذکر ، نکره، معرب / مستثنی ، خبر فعل ناقصه یصبح و منصوب

 

و : حرف عطف، غیر عامل، مبنی بر فتح

لایمسی: از افعال ناقصه، مضارع ، مفرد مذکر غایب / فعل ، ضمیر مستتر هو اسم فعل ناقصه است و محلا مرفوع

إلا : ادات استثناء مفرغ

خائفا: اسم فاعل، مشتق، مفرد مذکر ، نکره، معرب / مستثنی ، خبر فعل ناقصه یمسی و منصوب

 

و : حرف عطف، غیر عامل، مبنی بر فتح

لایصلح: فعل مضارع، ثلاثی مزید باب افعال، منفی، مفرد مذکر غایب،متعدی، معلوم/ فعل

ه: اسم ، ضمیر متصل محلا منصوب/ مفعول

إلا: ادات استثناء مفرغ

الخوف: اسم، جامد، مفرد، مذکر، متعدی ، معرب/مستثنی و فاعل لایصلح

 

امام صادق علیه السلام:

مومن همواره بین دو ترس گرفتار است: یکی گناهی که گذشته است و نمی داند که خداوند در مورد آن گناه با او چه می کند و دیگری عمری که باقی مانده است و او نمی داند که چه چیزی از مهالک را در آن کسب می کند. پس مومن صبح نمی کند مگر با حالت ترس و عصر نمی کند مگر با حالت ترس . پس او را اصلاح نخواهد کرد مگر ترس.