حوزه علمیه کوچک ما

آموزش ادبیات عربی، منطق؛ فلسفه و عرفان اسلامی به نحو اجمالی و سبک سنتی حوزات علمیه

حوزه علمیه کوچک ما

آموزش ادبیات عربی، منطق؛ فلسفه و عرفان اسلامی به نحو اجمالی و سبک سنتی حوزات علمیه

امام صادق علیه السلام :
لَیْسَ مِنْ باطِلٍ یَقومُ بِاِزاءِ الْحَقِّ اِلاّ غَلَبَ الْحَقُّ الْباطِلَ وَ ذلِکَ قَولُهُ: «بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الباطِلِ فَیَدْمَغُهُ...»

کافى(ط-الاسلامیه) ج 8 ، ص 242

 

لیس: از افعال ناقصه- مفرد مذکر /فعل

 اسم لیس:"من باطل" جار و مجرور محلا مرفوع ، خبر لیس: "یقوم بازاء الحق الا غلب الحق الباطل" محلا منصوب

 

مِن :حرف جر- عامل- مبنی بر سکون

باطل: اسم- مفرد- مذکر- مشتق، اسم فاعل- نکره- معرب، صحیح الاخر- / مجرور به حرف جر

یقوم: فعل مضارع- مفرد مذکر غایب- ثلاثی مجرد- ناقص: اجوف واوی (قام، یقوم)- لازم- معلوم- معرب /فعل و فاعل هو - خبر لیس و مرفوع

 

بِ:حرف جر- عامل

ازاء: از اسماء دائم الاضافه-

الحق:اسم- مفرد- مذکر- جامد غیر مصدری- معرفه به ال- معرب- صحیح الاخر / مضاف الیه و مجرور

إلا: ادات استثناء- عامل- مبنی بر فتح

جمله فعلیه غلب الحق الباطل : مستثنی و محلا منصوب است

 

غلب: فعل ماضی- مفرد مذکر غایب- ثلاثی مجرد- صحیح، سالم- متعدی-معلوم- مبنی / فعل

الحق: مثل بالا / فاعل غلب

الباطل: مثل بالا / مفعول به غلب

 

و:حرف عطف- غیر عامل- مبنی بر فتح

ذلک: اسم اشاره به دور- مفرد- مذکر- مبنی بر فتح/ مبادا محلا مرفوع

(مشارالیه محذوف)

قول: اسم- مفرد-مذکر- جامد مصدری- معرفه به اضافه- معرب/خبر و مرفوع

ه: ضمیر متصل جرّی- مفرد مذکر غایب- معرفه بالذات- مبنی / مضاف الیه محلا مجرور

 

بل: حرف عطف

نقذف ب : فعل مضارع- متکلم مع الغیر-ثلاثی مجرد- سالم- متعدی به حرف جر-معلوم -معرب/ فعل و فاعل ضمیر مستتر نحن

الحق: مثل بالا/ مفعول به نقذف محلا منصوب

علی: حرف جر- عامل- مبنی بر کسر

الباطل: مثل بالا/ مجرور به حرف جر. جار و مجرور متعلق به نقذف

 

ف: فاء تعلیل، محلی از اعراب ندارد.

یدمغ: فعل مضارع- متکلم مع الغدیر- ثلاثی مجرد- متعدی- معلوم- معرب/ فعل و فاعل ضمیر مستتر نحن

ه: ضمیر متصل نصبی- مفرد مذکر غایب- معرفه بالذات-مبنی-/ مفعول به یدمغ محلا منصوب

 

 

امام صادق علیه السلام:

هیچ باطلى نیست که در مقابل حق بایستد مگر آن که حق بر باطل چیره مى شود و این سخن خداوند است: «بلکه حق را بر سر باطل مى زنیم که آن را در هم مى کوبد...»

نظرات  (۴)

  • فرید افتخاری
  • "من" از  حروف زائده در معنا است. این حروف فقط تأکید مضمون جمله را افاده می کنند و مانند حروف غیر زائد عمل لفظی دارند ، مثل«ما الله بغافل». که «باء» در بغافل حرفی است که معنای جدیدی افاده نمی کند و فقط  برای تأکید نفی غفلت از ذات باری تعالی (که مضمون جمله می باشد) آمده است.
    علامت زائده بودن یک حرف آن است که با حذف آن معنا تغییری نمی کند.
    حروف جرّی که زاید باشند و دلالت بر معنایی نکنند، تأکید جمله را می رسانند
    با این توضیح "من" حرف جر زائده است و "باطل"مجرور لفظا و مرفوع محلّا اسم لیس خواهد بود.

    جمله بعد از نکره صفت واقع می شود. اینجا هم "یقوم بازاء الحق" صفت است برای باطل . یعنی باطلی که اینچنین صفتی دارد که مقابل حق قیام کرده < اگر آن را خبر لیس بگیریم در معنا درست در نمی آیدو معنا این می شوک که هیچ باطلی در مقابل حق قیام نمی کند که غلط است.

    الا چون در جمله منفی و مستثنی منه محذوف است ادا‌ة حصر است و جمله غلب الحق الباطل خبر لیس می شود. و خود الا عمل نمیکند .
    می گویند در چنین جمله هائی که هم مستثنی و هم مستثنی منه محذوف است هیچکدام از ارکان استثناء نیست پس الا نمی تواند مستثنی باشد. لذا آن را اداة حصر میگیریم که عمل هم نمیکند. 
     

    "ازاء" دائم الاضافه نیست و معمولا  به معنای مقابل و محاذی است. اینجا را ببینید. مثلا با الف و لام به عنوان مبتدا هم بکار رفته است.

    به بل حرف اضراب هم می گویند یعنی ترقی از ماقبل (البته در هر حال حرف عطف هست)

    نقذف بدون ب متعدی هست (ابنجا) در اینجا فعل و فاعل است.

    بالحق و عی الباطل هر دو جار و مجرور و متعلق به نقذف هستند.

    علی الباطل را می توان متعلق به محذوف و جمله را حال برای فاعل نقذف گرفت به قرینه علی ، یعنی در حال استعلاء بر باطل

    یدمغ متکلم نیست ضیغه اول غایب است  و ضمیرش هم هو است که به حق بر می گردد.


    سلام تمرین بسیار کاملی بود ممنون از توضیحات فرید آقا
    جمله بعد از نکره همه جا نقش صفت بازی میکنه یا در این مورد این نقش رو بازی کرده؟
  • فرید افتخاری
  • در جواب حامد:
    جمله بعد از نکره همیشه صفت است و به آن جمله وصفیه می گویند و بعد از معرفه همیشه حال و به آن جمله حالیه می گویند و در هر دو حالت اعرابشان محلی است .

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.