حوزه علمیه کوچک ما

باب افعیلال

هر فعل ثلاثى مجردى که به باب افعیلال برده شود، ماضى، مضارع و مصدر آن بر وزن هاى ذیل می‌آید. 
اِفعَالَّ یَفْعَالُّ اِفْعِیلال
حَمُرَ> اِحْمَارَّ یَحْمَارُّ اِحْمِیرار
خَضِرَ> اِخْضَارَّ یَخْضَارُّ اِخْضِیرَار

بقیه‌ی موارد کاربرد باب افعیلال بدین قرار است: 
هَلْ یـَحْمَارُّ لاَ یـَحْمَارُّ لاَ یـَحْمَارَّ لَمْ یـَحْمَارَّ أَنْ یـَحْمَارَّ اِحْمَارَّ لِیـَحْمَارَّ

باب افعیلال براى معنای در آمدن به رنگی یا پیدا کردن عیبی همراه با مبالغه به کار می‌رود; مانند: 
اِحْمَارَّ الْحَدِیدُ (آهن بسیار سرخ شد)

سه نکته:
1. ملاک در تشخیص حرف زاید در بابهاى ثلاثى مزید، مفرد مذکر غایبِ فعل ماضى است. 
2. همانطور که در باب‌هاى ثلاثى مزید مشاهده کردید این باب‌ها از نظر تعداد حروف زاید بر سه قسم می‌باشند: 
الف) باب‌هایى که یک حرف زاید دارند، عبارتند از: 
أَفْعَلَ فَعَّلَ فَاعَلَ
ب) باب هایى که دو حرف زاید دارند، عبارتند از: 
تَفَاعَلَ تَفَعَّلَ اِفْتَعَلَ اِنْفَعَلَ اِفْعَلَّ
ج) باب‌هایى که سه حرف زاید دارند، عبارتند از: 
اِسْتَفْعَلَ اِفعَالَّ
3. همزه‌هاى ماضى، امر حاضر و مصدرِ کلیه‌ی باب‌ها وصل، و همزه‌ی باب اِفعال قطع است; مانند: 
ماضی > وَاکْتَسَبَ  فَانْکَسَرَ  وَاسْتَغْفَرَ 
امر > وَاکْتَسِبْ  فَانْکَسِرْ  وَاسْتَغْفِرْ 
مصدر > وَاکْتِسَاب  وَانْکِسَار  وَاسْتِغْفَار 
باب اِفعال > وَأَحْسَنَ  وَأَحْسِنْ  وَإِحْسَان