اسم تفضیل
اسم تفضیل، اسمی است که بر زیادتر بودن وصف موصوفى نسبت به موصوف دیگر، دلالت می‌کند; مانند:
عَلِیٌّ أَشْجَعُ مِنْ سَعِید (على از سعید شجاع تر است)
در این مثال، أَشْجَع دلالت می‌کند بر اینکه صفت شجاعت در على بیشتر از سعید است.
روش ساختن اسم تفضیل
اسم تفضیل مذکر از ثلاثى مجرد; بر وزن أَفْعَل و مؤنث آن، بر وزن فُعْلَى می‌آید; مانند:
کَبُرَ ← أَکْبَر، کُبْرَى
عَظُمَ ← أَعْظَم، عُظْمى
نکته:
1. اسم تفضیل از فعلى ساخته می‌شود که ثلاثى، مجرد، معلوم و قابل زیادت و نقصان باشد; مانند:
کَبُرَ، عَظُمَ، فَضُلَ
2. براى ساختن اسم تفضیل از رنگ‌ها و از غیر ثلاثى مجرد، باید مصدر فعل را به صورت منصوب بعد از کلماتى همچون: أَشَدّ، أَکْثَر و أَعْظَم بیاوریم; مانند:
أَشَدُّ حُمْرَةً (سرخ تر)، أَشَدُّ خُضْرَةً (سبزتر)
أَکْثَرُ اشتِیَاقاً (مشتاق تر)، أَعْظَمُ اعْوِجَاجاً (کج تر)
اسم زمان و مکان
اسم زمان و مکان، اسمی است که بر محل وقوع فعل یا زمان آن دلالت می‌کند و در ثلاثى مجرد داراى دو وزن است:
1. مَفْعِل، مانند: جَلَسَ ← مَجْلِس (مکان یا زمان نشستن)
وَعَدَ ← مَوْعِد (مکان یا زمان وعده)
2. مَفْعَل، مانند: ذَهَبَ ← مَذْهَب (مکان یا زمان رفتن)
قَوَمَ ← مَقْوَم ← مَقَام (مکان یا زمان ایستادن)
وزن مَفْعِل براى مضارعِ مکسور العین و مثال واوى آورده می‌شود.
اسم زمان و مکان در غیر ثلاثى مجرد بر وزن اسم مفعول آن می‌آید; مانند:
مُجْتَمَع (زمان یا مکان اجتماع)، مُکْرَم (زمان یا مکان اکرام)
مُنْطَلَق (زمان یا مکان حرکت)، مُسْتَوْدَع (زمان یا مکان وداع)
اسم آلت (ابزار)
اسم آلت، اسمی است که بر ابزار انجام فعل دلالت می‌کند، و داراى سه وزن است: مِفْعَل مِفْعَلَة مِفْعَال، مانند:
فَتَحَ ← مِفْتَح مِفْتَحَة مِفْتَاح (کلید)
نَشَرَ ← مِنْشَر مِنْشَرَة مِنْشَار (ارّه)