عَنْ أَبِی جعفر الباقرِ علیه السلام:
عالمٌ یَنتَفِعُ بعِلمِه أفضلُ من سبعینَ ألفَ عابدٍ
تحف العقول ص 303
عالم : اسم فاعل، ثلاثی مجرد، غیر مصدر، مشتق، نکره، معرب/مبتدا (مسوغ این مبتدا نکره موصوف ینتفع بعلمه است)
ینتفع بعلمه : جمله صفت برای عالم
ینتفع: فعل، مضارع، مفرد مذکر غایب، ثلاثی مزید (افتعال)، متعدی به حرف جر /فعل
ب: حرف جر ، عامل
علم :اسم، مفرد، مذکر، جامد، معرفه به اضافه، معرب،/مجرور
ه : ضمیر متصل، مفرد مذکر غایب / مضاف الیه
افضل: اسم ،غیر مصدر، مشتق (اسم تفضیل) ،متصرف، غیر منصرف، سالم، معرفه، معرب/خبر و مرفوع
من: حرف جر ، عامل
سبعین :اسم، مذکر،مشتق، معرفه، معرب/مجرور (علامت جر آن ین است)
الف:اسم، مفرد، مذکر، جامد، غیرمنصرف، معرفه، معرب / تمیز برای سبعین (مفرد ومنصوب)
عابد:اسم، مفرد ، مذکر، اسم فاعل،مشتق، نکره،معرب / تمیز برای الف ،مضاف الیه (مفرد و مجرور)
ترجمه ها:
1 ) یک دانشمند که از علمش استفاده کند از هفتاد هزار عابد برتر است
2) یک دانشمند که از علمش استفاده شود از هفتاد هزار عابد برتر است
نکته:
اگر ینتفع را فعل معلوم درنظر بگیریم معنی حدیث شماره 1 است و اگر ینتفع را فعل مجهول در نظر بگیریم معنی حدیث شماره 2 می باشد
چون ینتفع ب در اینجا فعل ماست و با توجه به معجم: انْتَفَعَ به : حصَل منه على مَنْفَعَةٍ ، پس یعنی از علمش منفعت کسب می کند یا علمش را استفاده می کند . در اینصورت ینتفع متعدی است و علم مفعول به آن است و محلا منصوب.
مضافا به اینکه مگر وقتی فعلی مجهول می شود مفعول آن، نائب فاعل جمله مجهول نمی شود؟
اگر بخواهیم جمله را مجهول معنا کنیم وقتی هنوز مفعول در جمله هست و حذف نشده، ساختار جمله و معنا درست در نمی آید.
نمی دانم درست استنباط کردم یا نه.