درس بیست و هشتم: جدول قواعد اعلال

 

 

شماره	قاعده	قبل از اعلال	بعد از اعلال	نوع اعلال	موارد کاربرد
۱	مضارع مثال واوی اگر بر وزن یَفْعِلُ باشد (واو) آن حذف می شود.	یَوْعِدُ یَوْقِیُ	یَعِدُ  یَقِیُ	حذفی	مثال واوی لفیفِ مفروق
۲	واو ساکن ماقبل مکسور، قلب به(یاء) و یاء ساکن ماقبل مضموم، قلب به (واو) می شود.	إِوْجَاد یُیْقِنُ	إِیجَاد یُوقِنُ	قلبی	مثال اجوف
۳	واو و یاء مکسور یا مضمومی که ماقبل آنها فتحه نباشد، پس از سلب حرکت ماقبل، حرکتشان به ماقبل داده می شود.	قُوِلَ بُیِعَ	قِوْلَ ← قِیلَ  بِیعَ	سکونی	اجوف
۴	واو و یاء متحرک، اگر عین الفعل کلمه واقع شوند و ماقبل آنها حرف صحیح و ساکن باشد، حرکتشان به ماقبل داده می شود.	یَقْوُلُ بَبْیعُ یَخْوَفُ	یَقُولُ  یَبِیِعُ  یَخَوْفُ ← یَخَافُ	سکونی	اجوف
۵	واو و یاء متحرک ماقبل مفتوح قلب به (الف) می شود.	قَوَلَ بَیَعَ خَوِفَ دَعَوَ	قَالَ  بَاعَ خَافَ  دَعَا	قلبی	اجوف ناقص لفیف
۶	حرف عله ساکن در التقاء ساکنین حذف می شود	قَاْلْنَ قُوْلْ	قلْنَ  قُلْ	حذفی	اجوف ناقص لفیف
۷	در ناقص واوی، اگر ماقبل واو، مکسور باشد، واو تبدیل به (یاء) می شود.	رَضِوَ دُعِوَ	رضِیَ  دُعِیَ	قلبی	ناقص واوی
۸	واو مضموم ماقبل مضموم و نیز یاء مضموم ماقبل مکسور، اگر در آخر مضارع ناقص قرار گیرند، ضمّه‌ی آنها حذف می شود.	یَدْعُوُ یَرْمِیُ	یَدْعُو  یَرْمِی	سکونی	ناقص
۹	در ناقص واوی ، اگر واو حرف چهارم یا بعد از آن بوده و ماقبل آن مفتوح باشد، تبدیل به یاء می‌گردد.	یُدْعَوُ	یُدْعَیُ ← یُدْعَی	قلبی	ناقص واوی
۱۰	در آخر صیغه‌های (1، 4، 7، 13و 14) فعل ناقص، در حالت جزم، حرف عله حذف می شود.	لَمْ یَدْعُو لَمْ یَرْمِی لَمْ یَرْضَی لَمْ یَقِیُ	لَمْ یَدْعُ  لَمْ یَرْمِ لَمْ یَرْضَ  لَمْ یَقِ	حذفی	ناقص لفیف