کلمهای که آخر آن به سبب عواملِ داخل بر آن تغییر کند «معرب»؛ و کلمهای که آخر آن به سبب عوامل تغییر نکند «مبنی» نامیده میشود.
به دو مثال زیر توجه کنید: جاءَ هذا، جاءَ زیدٌ.
در هر دو مثال، جاءَ «فعل» و کلمهی بعد «فاعل» است، و از طرفی جاء «عامل» و کلمهی بعد «معمول» میباشد، ولی آخر کلمهی «هذا» تغییر نکرده است، به خلاف «زید» که حرف آخر آن مضموم شده است.
کلماتی مانند «هذا» را «مبنی» و کلماتی مثل «زید» را «معرب» مینامند.
همهی حروف مبنی هستند، ولی اسم و فعل این گونه نبوده و بعضی معرب و بعضی مبنی میباشند.
چند مثال معرب و مبنی:
اسم معرب: رَجُل، قَلَم، کِتاب.
اسم مبنی: هذا، الّذی، هُوَ.
فعل معرب: یضرِبُ، أن یضرِبَ، لَم یضرِب.
فعل مبنی: ضَرَبَ، اِضرب، یضرِبنَ.