( أیس )
أَیَس من الشیء بمعنى یئس. ما یوس و نا امید شد
و أَیِسَ أَیَساً من باب تعب خسته و رنجور
( بأس )
الْبَأْسِ أو الْبُؤْسِ سختی و فقر
والضراء من الضر
و قیل الْبَأْسَاءُ القحط والجوع ، قحطی و گرسنگی
وَفی الْحَدِیثِ « الْبَائِسُ هُوَ الَّذِی لَا یَسْتَطِیعُ أَنْ یَخْرُجَ لِزَمَانَتِهِ »
( بجس )
قوله تعالى : ( فَانْبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَةَ عَیْناً ) [ 7 / 160 ] أی انفجرت منه، من قولهم انْبَجَسَ الماء.
و تَبَجَّسَ : تفجر. وبَجَسْتُ الماء فَانْبَجَسَ من باب قتل : أی فجرته فانفجر.
و بَجَسَ آب را فوران داد و جاری کرد.
وَ فِی دُعَاءِ الْغَیْثِ « مُنْبَجِسَةٌ بُرُوقُهُ ». أی منفجرة بالماء.
( برس )
و الْبُرْنُسُ :هر لباسی که کلاه داشته باشد
َفِی الْحَدِیثِ « کَانَ لَهُ بُرْنُسٌ یَتَبَرْنَسُ
و « إِبْلِیسُ » إفعیل من
أَبْلَسَ أی یئس من رحمة الله، بی خیر- مایوس از رحمت خدا
أَبْلَسَ یُبْلِسُ : إذا تحیر
( جسس )
التَّجَسُّسُ التفتیش عن بواطن الأمور وتتبع الأخبار
و االْحَدِیثِ « النَّاسُ جَوَاسِیسُ الْعُیُوبِ فَاحْذَرُوهُمْ ».
( حندس )
حِنْدِسٌ : شدت تاریکی
( حلس )
فی الْخَبَرِ « کُونُوا أَحْلَاسَ بُیُوتِکُمْ » .ملازم خانه هایتان باشید و از ان خارج نشوید.
والْحَلِسُ بکسر اللام : الشجاع. آدم شجاعی که هماورد خود را رها نکند
( حمس )
والْأَحْمَسُ :سر سخت در دین و جنگ
( خبس )
تَخَبَّسْتُ الشیء : ان چیز را کسب کرد و بدست آورد.
أخذته و غنمته. و الْخُبَاسَةُ بالضم : المغنم. و اخْتَبَسْتُ الشیء : إذا أخذته مغالبة وخَبَسَ الشیء بکفه : أخذه. و فلانا حقه : ظلمه.
و الْخَبُوسُ : الظلوم. بسیار ستمکار
( خلس )
خَلَسْتُ الشیء ان چیز را با عجله و نیرنگ ربودم.
( خنس )
( الْوَسْواسِ الْخَنَّاسِ ) وس وسه های شیطان چون به هنگام ذکر خدا دور میشود و باز میماند.
( درس )
قوله تعالى : ( وَدَرَسُوا ما فِیهِ ) کتاب یا علم را خواندند و فرا گرفتند.
وَفی الْحَدِیثِ « تَدَارَسُوا الْقُرْآنَ ».
و الدَّسِیسُ دسیسه کردن- اخفا کردن مکر و حیله
( دلس )
التَّدْلِیسُ پنهان کردن عیب جنس از مشتری
( دنس )
یقال دَنِسَ الثوب لباس آلوده شد
( رأس )
( وَأَخَذَ بِرَأْسِ أَخِیهِ ) قرار داد برادرش را رییس قوم
و رَأْسُ المال : أصله
و الرِّجْسُ کار زشت-کیفر کار زشت- وسوسه شیطان
وَ فِی حَدِیثِ الْخَلْوَةِ « أَعُوذُ بِکَ مِنَ الرِّجْسِ النَّجْسِ الْمُخْبِثِ الْخَبِیثِ »
( ردس )
: الْمِرْدَاسُ سنگی که در چاه اندازند تا بدانند آب دارد یا نه.
( شکس )
یقال تَشَاکَسَ القوم : ان قوم با هم مخالفت کردند.
( شرس )
شَرِسٌ : أی غلیظ
یقال شَمَسَ الفرس
والشَّوْسُ : با گوشه چشم از روی تکبر و خشم نگاه کرد.
( عبس )
الیوم الْعَبُوسُ الذی تعبس فیه الوجوه روزیکه چهره ها اخمو میشود.
وَ فِی الْحَدِیثِ « لَعَنَ اللهُ الْأُعَیْبِسَ ».
( عسس )
قوله تعالى : ( وَاللَّیْلِ إِذا عَسْعَسَ )
« الْعُسُ » بالضم و التشدید : القدح الکبیر کاسه یا ظرف بزرگ
و « لیل عَمَاسٌ » : شب بسیار تاریک